يكي از نشانه هاي انديشمندان؛ شيوه سخن گفتن آنان است . نوشته ها، حرفها و كلمات ايشان به خوبي ميزان عقل و رشد آنان را بيان مي دارد . در اين باره امام حسن عسكري عليه السلام فرمود: «قلب الاحمق في فمه وفم الحكيم في قلبه؛ [1] دل نابخرد در دهان او است، و دهان خردمند فرزانه، در دل او .» انسان انديشمند، اول در اطراف سخن فكر مي كند، نفع و زيان آن را بررسي مي كند و آن گاه به سخن گفتن اقدام مي نمايد . ولي انسان بي خرد و كم انديش، نخست سخن مي گويد و بعد در عواقب و اطراف آن به انديشه مي پردازد . در نتيجه، انديشمند كم تر خطا مي كند، و كم انديشان و يا كج انديشان كم تر به راه صواب مي روند .

دليل اين امر آن است كه بر اثر انديشه، روح و عقل انساني روشن مي شود و در پرتو آن نورانيت، حق و باطل، و درست و نادرست را از يكديگر تشخيص مي دهد، در حالي كه بي خردان در ظلمت جهل به سر مي برند . به همين جهت، امام حسن عسكري عليه السلام فرمود: «عليكم بالفكر فانه حياة قلب البصير ومفاتيح ابواب الحكمة؛

[2] بر شما باد به انديشيدن! پس به حقيقت، تفكر موجب حيات و زندگي دل آگاه، و كليدهاي دربهاي حكمت است .»

امير مؤمنان، علي عليه السلام در اين مورد فرمود: «من فكر ابصر العواقب؛ [3] هر كه انديشه كند، عواقب كارها را مي بيند .»