بازگشت

سخن آغازين


از منظر فرهنگ وحياني قرآن، كمال غايي انسان تنها به وسيله عبادت آگاهانه به دست مي آيد و هدف نهايي آفرينش جن و انس نيز ريشه در همين حقيقت دارد [1] .

عبادت بارزترين جلوه ي ارتباط انسان با خداست، خداوندي كه در بينش حق باوران به همه آفريده هاي خود احاطه ي كامل دارد. او همه جا حاضر و ناظر است و از همه چيز به انسان نزديكتر و از هر چيزي بالاتر مي باشد. پروردگاري كه از اسرار دل انسانها آگاه و از نجواهاي مخفيانه و تصميمهاي افراد باخبر است. مولاي عارفان علي عليه السلام فرمود: «قد علم السرائر وخبر الضمائر، له الاحاطة بكل شي ء، والغلبة لكل شي ء والقوة علي كل شي ء؛ [2] .

خدا به تمام اسرار نهان آگاه و از باطن همه چيز با خبر است، به همه چيز احاطه دارد و بر همه چيز غالب و پيروز و بر هر شيئي تواناست.»

همچنين از منظر قرآن ارتباط انسان با چنين خداي قادر و قاهر و عالمي، ارتباطي آسان و سهل الوصول است. همه كس در همه جا و در همه حال مي توانند با آفريدگار خود نجوا كرده و راز دل خود را در ميان بگذارند و درهاي بيكران رحمت الهي را با مناجات و دعا و نماز به روي خود بگشايند.

«واذا سألك عبادي عني فإني قريب اجيب دعوة الداع اذا دعان »؛ [3] .

«هرگاه بندگانم از تو درباره ي من بپرسند، [بگو:] من نزديكم و دعاي دعا كننده را - هنگامي كه مرا مي خواند - اجابت مي كنم.»

بر اين اساس عبادت، ارتباط آسان انسان ناتوان با آفريدگار جهان است كه هر لحظه اراده كند و خود را نيازمند پناهگاهي مطمئن و زوال ناپذير ببيند، مي تواند به اين وسيله به قدرت لايزال آفريدگار هستي تكيه كرده و آرامش از دست رفته خود را باز يابد. او با روي آوردن به عبادت آگاهانه، ارتباطي صميمانه با سرچشمه و پديد آورنده ي نيكيها و زيبائيها برقرار نموده و كارسازترين سلوك را در زندگي انتخاب مي كند.



سحر با باد مي گفتم حديث آرزومندي

خطاب آمد كه واثق شو به الطاف خداوندي



دعاي صبح و آه شب كليد گنج مقصود است

بدين راه و روش مي رو كه با دلدار پيوندي



عبادت و سلوك معنوي دستآوردهاي ارزشمندي به بشر هديه مي كند. كسب بينشهاي متعالي، رسيدن به عظمت روحي و رواني، به دست آوردن ملكه تقوي (بالاترين معيار ارزش انسان)، صفاي باطن و آزادگي روح، دوري از زشتيها و گرايش به خوبيها، آثار جسماني، بهداشتي، فردي و اجتماعي، نمونه اي از ره آورد رفتار عبادي افراد است. افزون بر اين، مقامات معنوي همچون: اخلاص، توكل، اطاعت از خداوند، حضور قلب و مواردي از اين قبيل نيز از ثمرات پربار عبادت و ارتباط با پروردگار متعال مي باشد. در يك كلام بالاترين ارمغان عبادت و عرفان حقيقي، آزادي بي قيد و شرط انسان از تمام تعلقات غير الهي و پناه گرفتن در سايه لطف حضرت حق مي باشد كه وجود او را از تمام موجودات حتي فرشتگان، ارزشمندتر و شايسته تر مي نمايد و قلب و جان او را در عشق ورزيدن به مبدأ كائنات تسخير مي كند و در نتيجه شمع وجودش در آسمان و زمين مي درخشد.



گرنور عشق حق به دل و جانت اوفتد

بالله كز آفتاب فلك خوبتر شوي



از پاي تا سرت همه نور خدا شود

در راه ذوالجلال چو بي پا و سر شوي



از آنجا كه طي چنين مسير حساسي در وادي عبادت و عرفان نيازمند الگو و راهنما مي باشد و بدون راهبر راستين و آگاه، انسان نه تنها سرگشته و حيران مي ماند بلكه ممكن است افرادي سودجو و گروههايي فرصت طلب او را از صراط مستقيم هدايت، گمراه كرده و الي الابد دچار هلاكت نمايند، پس براي سلوك عبادي و عرفاني شايسته است راهنمايي در خور، انتخاب كرده و پيروي نمود.

چه شايسته است كه براي وصول به سعادت حقيقي در اين مسير از سيره و سخن رهبران الهي و پيشوايان معصوم عليهم السلام كه مطمئن ترين و كاملترين الگوي بشريت هستند مدد بگيريم.

با توجه به نكات ياد شده و اهميت عبادت در زندگي انسان، كوشيده ايم در اين فرصت، گذري بر حيات عبادي و عرفاني حضرت امام حسن عسكري عليه السلام داشته باشيم، به اين اميد كه گفتار و رفتار عرفاني آن مظهر اسماء حسناي الهي، همچون نوري درخشان در پيمودن راه حساس و پر خطر زندگي ما را رهنمون شود.


پاورقي

[1] وما خلقت الجن والانس الا ليعبدون »؛ «جن و انس را جز براي عبادت خلق نكردم.» (ذاريات/56).

[2] نهج البلاغه، خطبه 86.

[3] بقره/186.