سالكان حقيقت طلب و نيايشگران عاشق، صفاي باطن و راحتي روح بلند خود را در مناجاتهاي شبانه و خلوتهاي عارفانه با حضرت دوست مي دانند. آنان آرام جان غمناك و شفاي دل دردناك خويش را در راز و نياز با پروردگار عالميان مي يابند و چاره حل همه مشكلاتشان را به دست او مي بينند. اين عارفان بلند همت هرگز راحتي خود را جز در رضاي حضرت حق نمي طلبند و پيوسته در زير لب زمزمه مي كنند:



خاك درت بهشت من

مهر رخت سرشت من



عشق تو سرنوشت من

راحت من رضاي تو



امام عسكري عليه السلام در يك سخن عارفانه اي فرمود: «من انس بالله استوحش من الناس؛ [1] هر كس با خداوند متعال انس بگيرد، از مردم وحشت مي كند.»

همچنان كه مولاي عارفان علي عليه السلام چنين بود؛ هنگامي كه معاويه از ضرار بن ضمره ليثي [يكي از ياران باوفا و از عاشقان علي عليه السلام] در مورد حالات اميرمؤمنان سؤال نمود، او در فرازي از پاسخ خود حالات امام را چنين توصيف كرد: «يستوحش من الدنيا و زهرتها و يستأنس بالليل ووحشته؛ [2] علي عليه السلام از [دلبستگي] به دنيا و مظاهر آن وحشت مي نمود و با شب و وحشت آن كاملا مأنوس بود.»

ناگفته پيداست كه منظور از انس با خدا و دوري از مظاهر غيرخدايي، گوشه گيري، انزواطلبي و رهبانيت نيست، بلكه منظور خلوت با پروردگار عالميان مي باشد كه سرچشمه ي تمام نيكيها، زيباييها و قدرتهاست. اساسا هر عمل اجتماعي، سياسي، اقتصادي و فرهنگي در ارتباط با مردم كه در راستاي رضايت حضرت حق انجام مي گيرد، نوعي انس با خداوند و امري پسنديده و موجب خشنودي خداوند متعال خواهد بود.

امام حسن عسكري عليه السلام در فرازهايي از مناجات دلنشين خود با آفريدگار جهان هستي، چنين راز و نياز مي كند: «يا من مواعيده صادقة، يا من اياديه فاضلة، يا من رحمته واسعة، يا غياث المستغيثين، يا مجيب دعوة المضطرين، يا من هو بالمنظر الاعلي، وخلقه بالمنزل الادني... فصل علي محمد وآله و اهدني من عندك وافض علي من فضلك وانشر علي من رحمتك وانزل علي من بركاتك انك انت الرب الجليل وانا العبد الضعيف وشتان ما بيننا يا حنان يا منان، يا ذالجلال والاكرام؛ [3] .

اي خدايي كه در وعده هايش راستگوست! اي آفريدگاري كه نعمتهايش افزون است! اي كسي كه سايه رحتمش گسترده است! اي دادرس دادخواهان! اي اجابت كننده ي دعاي بيچارگان! اي كسي كه در بالاترين مرتبه قرار داري و آفريده هايت در پايين ترين منزل جاي دارند!... بر محمد و آل او درود فرست و مرا خودت هدايت كن و فضل خودت را بر من افاضه كن و رحمت خود را بر من فراگير ساز و بركات خودت را بر من نازل گردان، همانا كه تو پروردگار بزرگ هستي و من بنده ضعيف و ناتوان؛ و چقدر تفاوت است بين من و تو، اي خداي مهربان و بخشاينده و اي صاحب جلالت و بزرگواري.»