پس از متوكل، امام هادي عليه السلام با ستم هاي خلفاي عصر خود يعني واثق، منتصر، مستعين، معتز، معتمد رو به رو شد، تا اين كه معتز، حضرتش عليه السلام را مسموم نمود. برخي معتمد را قاتل آن حضرت مي دانند. آن سان كه ابن بابويه مي گويد.

عده اي از علما سوم و برخي ديگر پنجم رجب سال 254 هجري را تاريخ شهادت حضرتش مي دانند.

سن شريف امام هادي عليه السلام در لحظه ي شهادت، چهل و يك سال و هفت ماه بود. شيخ صدوق رحمه الله در اين زمينه مي نويسد:

معتمد عباسي برادر معتز، امام هادي عليه السلام را مسموم نمود و در حين شهادت امام غريب، غير از فرزندش امام حسن عسكري عليه السلام كسي نزد بالين آن بزرگوار نبود.

چون حضرت به شهادت رسيد، همه ي امرا و اشراف حاضر شدند و امام حسن عسكري عليه السلام در تشييع جنازه ي پدر شهيد خود گريبان چاك زد و خود متوجه غسل، كفن و دفن والد بزرگوارش شد.



[ صفحه 81]



محدث قمي رحمه الله از «اثبات الوصيه» مسعودي اين گونه نقل مي كند:

با جماعتي كه در روز وفات حضرت امام هادي عليه السلام در خانه ي آن حضرت بوديم. در آنجا همه ي بني هاشم از آل ابوطالب و آل عباسي و بسياري از شيعيان جمع بودند. هنوز نزد آنها امر امامت و وصايت امام عسكري عليه السلام ظاهر نشده بود، همچنين روشن نشده بود امر آن حضرت جز بر عده اي از ثقات و معتمدان امام هادي عليه السلام.

حكايت كردند آن جماعتي كه در آن جا بودند همگي در مصيبت و حيرت بودند و انتظار جنازه ي شريف آن حضرت و زيارت فرزند حضرت هادي عليه السلام، امام حسن عسكري عليه السلام را داشتند. ناگاه ديدند، دري از صدر رواق باز شد و غلام سياهي بيرون آمد. آن گاه امام حسن عسكري عليه السلام با تأثر و تأسف شديد، با لباس نفيسي كه چاك زده بود، بيرون آمد. جمال مبارك آن حضرت از همه جهت به پدر بزرگوارش شبيه بود، فرزندان متوكل نيز در آن بيت الشرف بودند. چون امام حسن عسكري عليه السلام را ديدند همه به جهت تعظيم و احترام آن حضرت برخاستند. ابواحمد موفق بن متوكل - كه وليعهد بود - به سوي آن حضرت شتافت و عرض كرد: مرحبا بك يابن العم! و با آن بزرگوار معانقه نمود.

حضرت جلوس فرمود و مردم همه مقابل آن بزرگوار نشستند. قبل از تشريف آوردن امام حسن عسكري عليه السلام هياهو و گفت وگو بود. چون آن حضرت تشريف آورد و نشست، همه سكوت كردند و نفس ها ساكن شد. آن گاه خادمي بيرون آمد و مقابل آن حضرت ايستاد. حضرت برخاست و جنازه ي امام هادي عليه السلام را بيرون آوردند. حضرت با جنازه ي مطهر حركت فرمود.

آن جنازه ي نازنين را تا خياباني وسيع بردند. معتمد بر آن حضرت نماز خواند و قبل از آن، فرزند مكرمش حضرت امام حسن عسكري عليه السلام بر آن بزرگوار در اندرون خانه نماز خوانده بود. سپس آن حضرت را در خانه اي از خانه هاي آن بزرگوار دفن كردند.

حرم مطهر عسكريين عليهماالسلام تاكنون ملجأ درماندگان و پناه گاه شيعيان جهان است.

صلوات الله و سلامه عليك يا أباالحسن، السلام عليك يا علي الهادي، السلام عليك يا نورالأنوار، السلام عليك يا حجة الله علي خلقه يا سيدي و مولاي اني توسلت بك الله تعالي يا وجيها عندالله اشفع لي عندالله.



[ صفحه 82]