امام حسن عسكري عليه السلام سخنان زيبا و درربار بسياري بيان فرموده است كه ما به بخشي از آنها اشاره مي نماييم.

در «تحف العقول» آمده است: حضرتش فرمود:

اورع الناس من وقف عند الشبهة. أعبد الناس من أقام علي الفرائض. أزهد الناس من ترك الحرام، أشد الناس اجتهادا من ترك الذنوب.

پارساترين مردم كسي است كه در شبهه توقف كند، عابدترين مردم كسي است كه فرائض را به پا دارد، زاهدترين مردم كسي است كه حرام را ترك كند و از همه ي مردم كوشش و مشقتش بيشتر است كسي كه معاصي را ترك كند.

هم چنين حضرتش فرمود:

ما من بلية الا و لله فيها نعمة تحيط بها.

هيچ بليه نيست مگر اين كه، خدا را در آن نعمتي است كه آن را احاطه كند.

و باز در جاي ديگر فرمود:

ما ترك الحق الا ذل و لا أخذ به ذليل الا عز.

هيچ عزيزي حق را ترك نكرد مگر اين كه ذليل شد و هر ذليلي كه حق را گرفت عزيز شد.

هم چنين فرمود:

خصلتان ليس فوقهما شيي ء: الايمان بالله و نفع الاخوان.

دو خصلت بالاترين خصلت ها است: ايمان به خداي تعالي و نفع رسانيدن به برادران ديني.



[ صفحه 140]



هم چنين فرمود:

لا تمار فيذهب بهائك، و لا تمازح فيجتري عليك.

جدال مكن پس خوبي و حسن تو مي رود و مزاح مكن كه بر تو جرئت مي كنند و دلير مي شوند.

هم چنين آن امام همام فرمود:

قلب الأحمق في فمه و فم الحكيم في قلبه.

قلب احمق در دهان اوست و دهان حكيم در قلب او است.

يعني شخص احمق پس از تكلم تأمل مي كند كه اين كلام صلاح بود يا نه، به عكس شخص حكيم اول در صلاحيت كلام تأمل مي كند بعد سخن مي گويد.

حضرتش فرمود:

ليس من الأدب اظهار الفرح عند المحزون.

اظهار خوشحالي نزد شخص غمگين از ادب نيست.



چو بيني يتيمي سر افكنده پيش

مزن بوسه بر روي فرزند خويش



حضرتش در سخن ديگري فرمود:

لا تكرم الرجل بما يشق عليه.

شخص را به خاطر آن چيزي كه بر او شاق و دشوار است اكرام مكن.

حضرتش فرمود:

من وعظ أخاه سرا فقد زانه، و من وعظه علانية فقد شانه.

هر كس برادر ديني خود را در پنهاني موعظه و پند دهد، در حقيقت او را زينت داده و هر كس در مقابل مردم و آشكارا او را پند دهد، در حقيقت بر او خرده گرفته و خوار كرده است.



[ صفحه 141]



حضرتش فرمود:

من التواضع السلام علي كل من تمر به و الجلوس دون شرف المجلس.

از تواضع است كه بر هر كسي كه بگذري، سلام كني و در جايي كه پست تر از مكان شريف مجلس است، بنشيني.

همچنين فرمود: خنده بي جا نشانه ي ابلهي است.

حضرتش در سخن ديگري فرمود:

خير إخوانك من نسب ذنبك إليك.

بهترين برادران تو كسي است كه گناه تو را به تو نسبت دهد (يعني بدي تو را به تو گويد).

و در جاي ديگري فرمود:

من انس بالله استوحش من الناس

هر كسي كه به خدا گيرد انس مي كند از مردم وحشت.



[ صفحه 142]