علامه محقق علي بن عيسي اربلي، امام حسن عسكري را با صميميتي خاص مي ستايد و برخي فضايل و مكارم اخلاق ايشان را برمي شمارد. علي در بخشي از سخنان خود (كه پاره اي از آن از زبان ابن صباغ نقل گشت) چنين مي گويد:

«امام حسن، سواركار ميدان دانش كه رقيبي ندارد، آشكار كننده ي نهاني هاي دانش و برطرف كننده ي ابهامات آن، كاشف حقايق با نظر صائب خود، عيان كننده ي دقايق انديشه با فكر دشوارياب خود، آگاه بر اسرار كائنات به توفيق الهي، داناي غيب و خبردهنده ي از آن به خواست خدايي، آنكه از گذشته و آينده با او سخن گفته شده، آنكه با الهام خداوندي از رازهاي نهان با خبر است، نيك نهاد و پاك سيرت، داراي دلايل، نشانه ها و معجزات، صاحب كشف و نظر و كرامات، مفسر آيات، تثبيت كننده ي خبر الهي، وارث سروران نيك، زاده ي امامان و پدر قائم منتظر، پس به دو شاخه و اصل بنگريد و دوباره نيك بنگريد تا به يقين دريابيد كه آن دو - عليهماالسلام - از خورشيد درخشانتر و از ماه



[ صفحه 72]



تابانترند، و با ديدن گل عطر آن را نيز به تصور درآوريد، اخبار و اوصاف آنان زبانزد تاريخ و سيرت و رفتارشان بر تارك زمان مي درخشد: «آنان كرامت، شرافت و بزرگي را نسل به نسل مي پرورانند چونان آزاد سروي كه هر سال بر بلندايش افزوده مي شود» [1] .

به خدا سوگند آنكه جدش محمد - صلي الله عليه و آله -، پدرش علي - عليه السلام - مادرش فاطمه، پدرانش ائمه و فرزندش قائم موعود باشد شايسته آن است كه آسمان در برابر بزرگواري و شرافتش سر بر زمين سايد و از افتخارش دريوزگي كند. آنانند خلفاي به حق و شايستگان رهبري.

آنچه تا كنون گفتم كم گفته ام و مرا توان برشمردن تمام اوصاف و امتيازات او نيست. زبانم ناتوان، بيانم نارسا و سخنم از بيان عظمت او كوتاه و از درماندگي خود شرمگين است...» [2] .