امام - عليه السلام - نامه زير را به گروهي از شيعيان نوشت و در آن از اختلافات، تفرقه و انحراف از دين با خبر كرد و برحذر داشت:

«بسم الله الرحمن الرحيم. خداوند زهد در دنيا و توفيق اعمال پسنديده ي حق عطا كند و تواني بدهد تا او را اطاعت كنيد و از گناهان اجتناب ورزيد و از گمراهي و انحراف بازدارد و بي نيازتان گرداند و براي ما و دوستانمان نيكي دنيا و آخرت را فراهم سازد.

اما بعد: از اختلافات، دوگانگي، پراكندگي و چيرگي شيطان بر دلهايتان كه منجر به تفرقه، الحاد در دين و تلاش در جهت نابود كردن آنچه پدران نيك رفتار شما براي استواري دين خدا و اثبات حق اوليائش انجام دادند با خبر گشتم. ابليس شما را از حق بازداشت و رهسپار وادي گمراهي كرد تا آنجا كه اكثر شما عقبگرد كرديد و به حقيقت پشت نموديد گويي نه كلام خدا را خوانده ايد و نه از امر و نهي الهي باخبريد. به جانم سوگند اگر همچنان نابخردان شما بر افسانه هاي خودبافته تكيه كنند و سخنان باطل ميان خود را رايج سازند، عذاب الهي بر آنان فرود خواهد آمد و اگر شما آنان را با دل و زبان و دست و



[ صفحه 92]



نيت بازنداريد، در گناهان آنان و افتراء بستن بر خدا و رسول و اولوالامر پس از او، شريك خواهيد بود و اگر كار چنين پيش برود «زيديه»، «مغيرة»، «كيسانيه» و ديگر فرقه هاي منحرف كه نام اسلام بر خود مي نهند در ادعاي خود از شما راستگوتر خواهند بود. بلكه شما از آنان بدتر و پرخطرتريد... [1] .

باطل ميان شما پاگرفته و بر صفحه حق نمايان هستيد - كه انتظار بازگشت نيرويشان را مي كشند - اكثر آنان بر اثر فرمان خداوند شتافته اند جز گروهي كه اگر بخواهم نام خواهم برد، شيطان بر آنان چيره شد و از ياد خدا غافلشان ساخته است. هر كس ياد خدا را فراموش كند خداوند از او بيزاري جسته به جهنم - كه بد فرجامي است - دچارش خواهد ساخت.

اين نامه حجتي است بر شما - حاضر و غايبتان - جز آنكه بخواند و امانت را ادا نمايد. از خداوند مي خواهم تا دلهايتان را بر راه هدايت گردآورد و با تقوا شما را از گناهان دور دارد و براي انجام اعمال پسنديده ي حق، موفقتان كند. و عليكم السلام و رحمةالله و بركاته...» [2] .

فرياد امام - عليه السلام - از دست برخي از شيعيان ظاهربين و زودباور كه دچار اختلاف، تفرقه و انحراف از جاده حقيقت شده اند بلند است؛ زيرا اين قشر، اسلام را با آگاهي عميق و دلايل قاطع نپذيرفته اند بلكه برخي ظواهر، مراسم و عبادات آن را به تقليد از پدران آموخته اند و با اندك شبهه اي به قهقرا برمي گرداند و همه ايمان خود را از دست مي دهند. اين بخش زمينه خوبي براي فعاليت دشمنان كمربسته اسلام و اهل بيت به شمار مي رفت و آنان با جعل و نشر اكاذيب به نام حديث در جهت توجيه افكار انحرافي خود سود مي جستند. در همين دوران كه همه ي مخالفان آزادانه عقايد ضد اسلامي خود را منتشر مي كردند امام در سامرا در حصاري از نيروهاي امنيتي عباسيان به سر



[ صفحه 93]



مي برد و امكان هيچگونه تماس با شيعيان و ارشاد آنان نداشت و همين، بزرگترين رنج و محنت حضرت در آن زمان به شمار مي رفت.