الزيات، كنيه اش ابوعمرو و سمان نيز به او گفته مي شد. از نادره هاي تقوا و ايمان به شمار مي رفت و ديانت از عناصر اساسي و ذاتي او بود. در اينجا به اختصار درباره اش سخن مي گوييم:

ستايش امامان (عليهم السلام): ائمه معاصر العمري او را ستوده و از موقعيت و منزلت او نزد خويش پرده برداشتند. احمد بن اسحاق بن سعد قمي مي گويد: روزي خدمت امام هادي - عليه السلام - رسيدم و عرض كردم: آقايم! گاهي شرفياب مي شوم و گاهي نيستم و امكان دستيابي به شما همواره برايم مقدور نيست پس سخن چه كسي را بپذيريم و فرمان كه را بكار بنديم؟.

حضرت - صلوات الله عليه - فرمود: «اين ابوعمرو است مردي ثقه و امين، هر چه به شما بگويد از من گفته و هر چه به شما ابلاغ كند از طرف من بوده است».

پس از وفات امام هادي - عليه السلام - روزي خدمت فرزندشان امام حسن عسكري رسيدم و پرسش پيشين را از ايشان كردم و همان سخناني را كه به پدرشان گفته بودم به حضرت عرض كردم. ايشان پاسخ دادند:

«اين ابوعمرو است، ثقه و امين، ثقه امام درگذشته و ثقه من است در زندگي و پس از مرگ هر چه به شما بگويد از من گفته و هر چه به شما ابلاغ كند از من بوده است» [1] .



[ صفحه 160]



همچنين احمد بن اسحاق نقل مي كند كه: از امام علي هادي - عليه السلام - پرسيدم: احكام را از كه فرا بگيرم و سخن كه را بكار بندم و از كه فرمان بپذيرم؟

حضرت پاسخ داد: «اين ابوعمرو مردي ثقه و امين است، هر چه بگويد از من گفته و هر چه ابلاغ كند از طرف من بوده است پس گوش كن و اطاعت نما كه او مورد اعتماد و وثوق من است» [2] .

توثيق كردن ائمه از اعمال و ديانت چنين شخصي گوياي علو مرتبه و ايمان استوار و تقواي نيرومند اوست.

وكالت امام زمان - عليه السلام -: اين عالم بزرگوار مدت پنجاه سال وكيل امام زمان - عجل الله تعالي فرجه الشريف - بود و پرسشهاي شيعيان را به حضرت مي رساند و پاسخهاي ايشان را به آنان منتقل مي كرد [3] .

وفات: مورخان مي گويند كه او قبري براي خود كنده بود و هر روز داخل آن مي شد و پس از تلاوت يك جزء از قرآن مجيد خارج مي شد. اين بزرگوار در آخر جمادي الاولي سال سيصد و پنج (يا چهار) هجري درگذشت. در حالي كه پيشاپيش، روز مرگ خود را بازگويي كرده بود. او را در بغداد به خاك سپردند و نزد بغداديان به «الشيخ الخلافي» معروف است [4] .