نيشابور را يكي از بلادي مي شمارند كه در زمان حضرت عسكري پناه و گريزگاه شيعيان و علويان گرديد و آن قدر شيعه در اين محل رشد و نمو داشت كه امام عليه السلام ابراهيم بن عبده نيشابوري را به عنوان وكيل خويش در آن ديار قرار داد تا مردم حقوق ماليه ي ديني را به او بسپارند و او به امام برساند.

در تاريخ آمده است كه نيشابور از زمان حضرت صادق عليه السلام مركزي براي دوستداران امامت و ولايت گرديد تا جايي كه در زمان حضرتش دهها هزار دينار و در هم پول و البسه گردآوري كردند و آن را به محمد بن علي نيشابوري سپردند تا آن را به امام برساند [1] ديگر اينكه از استقبال پرشور و بي نظير مردم نيشابور از امام رضا عليه السلام در حين مسافرت به طوس، هر پژوهنده اي مي تواند بفهمد كه چه فوج عظيمي از شيعه در آن ديار مي زيستند؛ تا جايي كه مورخان در وصف ضبط حديث سلسلة الذهب نوشته اند كه يكصد هزار نفر آن را ثبت و ضبط كرده اند.

تذكر اين نكته بايسته است كه مراكز مهم شيعي كه تاريخ نگاران آن را ثبت و ضبط



[ صفحه 111]



كرده اند بيشتر در حول اين چند شهر دور مي زند كه در اينجا نگاشته ايم. ولي يقينا بايد دانست كه مراكز شيعي، در اين چند شهر منحصر نبود؛ بلكه شامل سرزمينهاي ديگر نيز مي شود گرچه در تاريخ از آن نامي به ميان نيامده است. مثلا آنچه پرسش انگيز است اين است كه آيا كربلا و بصره و نجف و مدينه هيچ نقشي در زمان حيات امام عليه السلام نداشته اند يا اينكه تاريخ نگاران آگاهانه از نوشتن تاريخ آنها صرف نظر كرده اند يا اينكه واقعا دوستداران ولايت و امامت در اين سرزمينها نبوده اند و لذا از آنها ذكري به ميان نيامده است.



[ صفحه 113]