تا به حال كوشش كرديم تا گوشه اي از چهره ي مخوف حكام عباسي را نسبت به علويان برشماريم تا روشن شود كه وضعيت سياسي، اجتماعي، فرهنگي زمان امام چه قدر مخوف و دهشتزا بود. اينها يك سوي قضيه است و سوي ديگر آن، وجود مبارك حضرت امام عليه السلام است كه آن قدر از اين حبس به آن حبس و از اين زندان به آن زندان منتقل شد كه ديگر تحمل آن رنج و مصايب براي حضرتش دشوار مي نمود. لذا چون جد بزرگوارش موسي بن جعفر عليه السلام به خدا متوسل شد تا او را از شر اين اهريمنان برهاند و امنيت و آسايش براي او و شيعيانش فراهم آورد. آنچه در مهج الدعوات در اين زمينه آمده است چنين است:

احتجبت بحجاب الله النور الذي احتجب به عن العيون و احتطت علي نفسي و اهلي و ولدي و مالي و ما اشتملت عليه عنايتي، بسم الله الرحمن الرحيم، و احرزت نفسي و ذلك كله ما اخاف و احذر بالله الذي لا اله الا هو الحي القيوم لاتأخذه سنة و لانوم له ما في السموات و الارض من ذا الذي يشفع عنده الا باذنه يعلم ما بين ايديهم و ما خلفهم و لايحيطون بشي ء من علمه الا بما شاء وسع كرسيه السموات و الارض و لايؤوده حفظهما و هو العلي العظيم و من اظلم ممن ذكر بايات ربه فاعرض عنها و نسي ما قدمت يداه انا جعلنا علي قلوبهم اكنة ان يفقهوه و في اذانهم و قرا و ان تدعهم الي الهدي فلن يهتدوا اذا ابدا افرايت من اتخذ الهه هواه و اضله الله علي علم و ختم علي سمعه و قلبه و جعل علي بصره غشاوة فمن يهديه من بعدالله افلا تذكرون اولئك الذين طبع الله علي قلوبهم و سمعهم و ابصارهم و اولئك هم الغافلون و اذا قرات القرآن جعلنا بينك و بين الذين لايؤمنون بالاخرة حجابا مستورا و جعلنا علي قلوبهم اكنة ان يفقهوه و في اذانهم و قرا و اذا ذكرت ربك في القرآن وحده ولوا علي ادبارهم نفورا و صلي الله علي محمد و اله الطاهرين.... يا عدتي عند شدتي و يا غوثي عند كربتي و يا مونسي عند وحدتي احرسني بعينك التي لاتنام و اكنفني بركنك الذي لايرام [1] .

پناه مي برم به حجاب خداوندي، آن نوري كه بدان نور از ديده ها نهان است. و نگهداري و مراقبت مي كنم خودم را و اهل بيتم را و فرزندان و مالم را و هر آنچه بدان توجه دارم با بسم الله الرحمن الرحيم. و نگهداري و حراست مي كنم خودم را و هر چه را



[ صفحه 119]



كه بر آن مي ترسم با استعانت از خدايي كه جز او خدايي نيست. و او زنده و پايدار است و چرت و خوابي او را فرانمي گيرد. هر آنچه در آسمانها و زمين است از آن اوست. چه كسي را ياري شفاعت نزد اوست جز به اذن و اجازه ي او. مي داند آنچه در حال حاضر نزد آفريدگان است و آنچه سپس مي آيد. و خلق به هيچ وجه به علم او احاطه ندارد مگر به آنچه او بخواهد؛ كرسي قدرتش آسمانها و زمين را فراگرفته است و نگهداري آسمانها و زمين او را خسته نمي كند. و اوست خداي بزرگ و بلند مرتبه.

و كيست ستمكارتر از كسي كه متذكر آيات خدا شده و باز از آن اعراض كرده و كردارهاي زشت خويش را فراموش كند. ما بر دلهاي ايشان پرده اي انداختيم تا آيات ما را فهم نكنند و گوششان را از شنيدن حق سنگين ساختيم. و اگر آنها را به راه هدايت بخواني هرگز هدايت نخواهند شد. آيا مي نگري به كساني كه هواي نفس خويش را خداي خويش قرار داده و خداوند او را دانسته و در حال كردارش گمراه كرده است و بر گوش و قلبش مهر نهاده است و بر چشمش پرده ي ظلمت كشيده. پس بعد از خداوند چه كسي او را هدايت خواهد كرد، آيا متذكر نخواهند شد؟ آنها كساني هستند كه خداوند بر دلها و چشمها و گوشهايشان پرده اي افكنده و آنها در زمره ي غافلانند.

و وقتي قرآن را قرائت مي كني ميان تو و كساني كه ايمان به آخرت ندارند حجابي پوشانده قرار مي دهيم. و بر دلهايشان پوششي مي زنيم كه درك نتوانند كرد و در گوشهايشان سنگيني مي افكنيم كه نتوانند بشنوند. و هنگامي كه خدايت را مي خواني به پشت برگشته فرار مي كنند، و سلام و صلوات خداوند بر محمد و آل محمد و اهل بيت او باد. در تتمه ي دعا حضرت مي فرمايد: اي نيرو و توان من به هنگام سختي و گرفتاري، اي فريادرس به هنگام غم و اندوهم، اي همدم و ياورم به هنگام تنهايي مرا حفظ كن با چشماني كه هرگز نمي خوابند و مرا در حمايت خودگير با نيروي زوال ناپذيرت.

نكته هاي اين دعا

1- در اين دعا امام از شر دشمنان خويش به خدا پناه مي برد و براي اين درخواست به بسم الله تمسك مي جويد.

2- در اين دعا حضرت به آيات چندي تمسك كرده است از جمله آية الكرسي، كه حضرت با قرائت اين آيه به همه ي دشمنان فهمانده كه محيي پايدار و مالك آسمانها و زمين كسي جز حضرت حق نيست و ديگران پشيزي ارزش ندارند و او دانا به نهان و همه ي



[ صفحه 120]



امور است.

3- در آيات بعدي كه در اين دعا آمده است امام عليه السلام با زبان قرآن بيان مي كند كه دشمنانش قسي القلب و كوردل و كر و گنگ هستند و هرگز براي درك حقيقت آمادگي ندارند؛ چرا كه پروردگار خويش را هواي نفس خويش قرار داده اند.

4- نكته اي كه بسيار شايان توجه است آن است كه جمله ي و احتطت علي نفسي و اهلي و ولدي و مالي و ما اشتملت عليه عنايتي به بسم الله الرحمن الرحيم وضعيت اسف بار علويان و دوستداران ائمه عليهم السلام را نشان مي دهد؛ چرا كه امام در اين وضعيت براي نگهداري و حراست هر چه كه مورد عنايت اوست دعا كردند.



[ صفحه 121]