براي پژوهشگران و اهل جست وجو و تحقيق، روشن است كه حكومت عباسيان، دوران بسيار دشوار و مهلكي براي علويان بود؛ چرا كه يگانه قانون حاكم بر دولتهاي عباسي، قانون زر و زور و تزوير بود. آنها در اين دوران خفقان و ظلماني، هر نداي حق طلبي را در گلو خفه مي كردند. هر چه از عمر دولت عباسي بيشتر مي گذشت آنها بر جور و ستم خويش بر علويان مي افزودند؛ چرا كه با اخبار بسيار براي آنها مسلم شده بود كه در آينده ي نه چندان دور فرزندي از نسل حسين بن علي عليه السلام پا به عرصه ي وجود خواهد نهاد و كاخهاي ظلم و ستم را ويران خواهد كرد. اين مسئله و مسائل سياسي ديگر سبب شده بود كه آنها شيعيان و علويان را در تنگناي ويژه ي سياسي، اجتماعي، اقتصادي قرار دهند و به هر بهانه اي آنها را دستگير و روانه ي حبس و زندان كنند. در اين شرايط بس حساس و خطرناك، يگانه ياور صميمي و واقعي شيعيان امام و مقتداي آنها است كه به شيوه هاي گوناگون در حفظ و تقويت علويان كوشش دارد و با پيام و نامه و حتي با اشاره آنها را از خطرها مي رهاند؛ بلكه در برخي از مواقع آنها را از حضور در جامعه و از حضور در صحنه ي سياست بازمي دارد. و يا با ياريهاي مادي و معنوي خويش دلهاي آنها را شاد



[ صفحه 182]



مي كند و آنها را به صبر و بردباري در برابر دشواريها فرامي خواند. ما در اين فصل در صدد هستيم تا در حد توان برخورد امام با علويان را بررسي كنيم و در دو جهت سخن مي گوييم:

الف- بر حذر داشتن علويان از توطئه ي حكام وقت يا تلاش براي آزادي آنها از حبس و زندان.

ب- ياريهاي مالي و معنوي به علويان