اين بزرگوار يكي از وكلاي امام عسكري است. از سفراي حضرت صاحب الامر عليه السلام نيز محسوب مي شود. در مدح او روايات بسياري وجود دارد كه امام عسكري از او و فرزندش تجليل كرده است.

شيخ طوسي (ره) در كتاب غيبت آورده است كه او نخستين سفير زمان غيبت امام عصر عليه السلام است كه امام علي النقي و امام عسكري عليهماالسلام او را نصب كرده اند و او عثمان بن سعيد اسدي است كه به جدش نسبت داده شد و عثمان بن سعيد عمري ناميده شده است. برخي از شيعيان گويند كه امام حسن عليه السلام فرمود: جمع نمي شود در مورد كسي بين عثمان و ابوعمر؛ پس حضرت كنيت او را تغيير داد و او را عثمان بن سعيد العمري خوانده است. وي را عثمان بن سعيد عسكري نيز مي خوانند چرا كه از لشكر سامرا است و به او



[ صفحه 210]



سمان هم گفته مي شود. زيرا در ضمن تجارت روغن، با امام ارتباط برقرار مي كرد و حقوق شرعي و پيام شيعيان را به استحضار امام مي رساند [1] .

باز در غيبت شيخ آمده است كه روزي احمد بن عثمان بن سعد قمي به امام علي النقي عليه السلام گفت: يابن رسول الله، من گاهي خدمت شما مي رسم و گاهي اين امر برايم ميسور نيست كه به خدمتتان برسم پس قول چه كسي را گوش دهم و امر چه شخصي را امتثال كنم؟

امام فرمودند: اين ابوعمر ثقه و امين ماست. آنچه بگويد از من گفته است و آنچه را به شما ادا كند از سوي من ادا كرده است.

ايشان مي گويد پس از فوت امام دهم به خدمت امام عسكري عليه السلام رسيدم و همان سخنان را به امام عرضه داشتم.

امام در جوابم فرمودند: اين ابوعمر امين و مورد اطمينان امام گذشته، و ثقه و امين ماست. پس آنچه را براي شما بگويد از ما گفته است و آنچه را برايتان ادا كند از ما ادا كرده است [2] .

باز در غيبت شيخ (ره) آمده است كه محمد بن اسماعيل و علي بن عبدالله گويند كه روزي بر امام عسكري عليه السلام داخل شديم و در حضور حضرتش جماعتي از دوستان و شيعيان بودند. تا اينكه بدر، خادم حضرت بر او وارد شد و گفت: اي سرور من، قوم شعث جلو در ايستاده اند. حضرت فرمود: اين افراد شماري از شيعيان يمني هستند. الخ.

آنگاه اين دو نفر مي گويند كه حضرت به بدر گفت برو و عثمان بن سعيد را نزد ما بياور. پس از مدتي عثمان وارد شد. آنگاه امام به عثمان فرمود: اي عثمان، تو وكيل و امين و مورد اطمينان ما هستي. از اين شيعيان يمني، تحويل بگير آنچه براي ما آورده اند الخ. آنگاه ما - محمد بن اسماعيل و علي بن عبدالله - به حضرتش عرضه داشتيم: اي سرور ما، به خدا قسم عثمان از بهترين شيعيان شماست. به تحقيق شما قدر و منزلت او را نزد ما افزون كردي چرا كه او وكيل و مورد اطمينان شماست بر مال خدا.

امام فرمود: بلي، چنين است و شما گواه باشيد كه عثمان بن سعيد عمري، وكيل من است و پسرش محمد بن عثمان وكيل فرزندم، مهدي و امام شماست [3] .



[ صفحه 211]



باز در وصف عثمان بن سعيد و فرزندش آمده است: ابوعلي احمد بن اسحاق مي گويد از امام عسكري عليه السلام پرسش نمودم: يابن رسول الله، با چه كسي معامله و مراوده داشته باشم و گفته ي چه كسي را قبول كنم؟ حضرت در پاسخ فرمود: العمري و ابنه ثقتان فما اديا اليك فعني يؤديان و ما قالا لك فعني يقولان. فاسمع و اطعمها فانهما الثقتان المأمونان عمري و پسرش، ثقه و مورد اطمينان ما هستند پس آنچه را به شما ادا مي كنند از من ادا مي كنند و آنچه را به شما مي گويند از من نقل مي كنند. پس تو به حرف آنها گوش بسپار چرا كه آن دو، ثقه و امين ما هستند [4] .

از اين احايدث چنين به دست مي آيد كه عثمان بن سعيد يكي از بزرگترين و نام آورترين وكلا و سفراي حضرت است و نخستين سفير حضرت صاحب الامر عليه السلام در زمان غيبت شمرده مي شود. او صاحب سه امام بوده است و هر كدام از آنها به بهترين نحوي از او تجليل كرده اند و در تاريخ شيعي به كمتر شخصي برمي خوريم كه امام زمانش درباره ي او گفته باشد كه «هر چه را او ادا كند و نقل كند من آن را گفته و نقل كرده ام» چرا كه اين گفتار تأييدي بر همه ي كردارهاي ديني، اجتماعي و سياسي عثمان است و به تحقيق بايد در مورد عثمان بن سعيد و فرزندش محمد بن عثمان اين چنين گفت كه عاشا سعيدين و ماتا سعيدين