يكي از شيوه هايي كه حضرت عسكري عليه السلام براي زمينه سازي غيبت فرزندش به كار گرفت ارجاع آنها به وكلاي ويژه و موثقي بود كه از ناحيه ي او به مردم معرفي مي شدند و بدين طريق به شيعيانش مي فهماند كه در آينده ي نزديكي امام در ميان آنها نيست و لذا بايد معالم ديني خويش را از كساني دريافت دارند كه به طريقي با امام زمان عليه السلام ارتباط دارند.

ما در باب وكلاي حضرت عسكري در مورد شماري از آنها در حد توان صبحت كرديم و نامه هاي آنها به امام يا نامه هاي امام عليه السلام به آنها را بررسي كرديم. در اينجا به اين قضيه اشاره مي كنيم كه حضرت به برخي از افراد مي گفتند:

در صورت دسترسي نداشتن به ما به فلان شخص مراجعه كرده، معالم ديني خويش را از او بيابيد.

احمد بن اسحاق مي گويد روزي بر امام علي بن محمد عليه السلام وارد شدم و از او سؤال كردم: اي سرور من بعضي از اوقات برايم مقدور نيست كه به خدمت شما برسم، پس در آن وقت به چه شخصي روي آورم و از چه كسي امتثال امر كنم؟

حضرت در جوابم فرمود: اين ابوعمر ثقه و امين ما است آنچه او به شما مي گويد و ادا مي كند از ناحيه ي من گفته و ادا كرده است.

احمد مي گويد: وقتي امام علي بن محمد عليه السلام از دنيا رفتند روزي به محضر فرزندنش



[ صفحه 253]



امام عسكري عليه السلام رسيدم و همان سؤال را تكرار نمودم؟ حضرت در جوابم فرمود: اين عمر ثقه و مورد اعتماد ما است در زمان حيات و پس از مرگمان و او مورد اعتماد امام قبلي نيز بوده است. پس هر چه را او بگويد و به شما ادا كند از طرف من گفته و ادا كرده است [1] .

و در غيبت شيخ طوسي درباره ي ايوب بن نوح آمده است كه حضرت عسكري به عمرو بن نوح فرموده است اي عمرو اگر دوست داري به شخصي از اهل بهشت نظر بيفكني پس به اين مرد، ايوب بن نوح، نظر كن [2] .

و باز در غيبت شيخ آمده است كه ابوعلي از امام عسكري مي پرسد: با چه شخصي مراوده و معامله داشته باشم و قول چه كسي را قبول نمايم؟

حضرت در جوابش چنين مي فرمايند كه عمري، سعيد بن عثمان، و پسرش، محمد بن سعيد، ثقه و مورد اعتماد ما هستند.

پس آنچه را كه براي شما ادا مي كنند و مي گويند از طرف ما مي گويند. پس به آنها گوش بسپاريد و از آنها اطاعت كنيد چرا كه آنها ثقه و مورد اعتماد هستند و اين سخن، سخن امامان گذشته، امام علي بن محمد و حسن بن علي عليه السلام، است.

از اخبار فوق و خبرهاي بسيار ديگري كه در اينجا از ذكر آن خودداري ورزيديم چنين به دست مي آيد كه امام بدين روش فضاي مناسبي را براي غيبت حضرت حجت عليه السلام آماده مي كردند تا جايي كه وقتي از امام مي پرسند اگر به ديدار شما موفق نشديم به چه شخصي مراجعه كنيم، امام افرادي چون سعيد بن عثمان و محمد بن سعيد را معرفي مي كند و دستور مي دهد كه وظيفه ي همگان است كه سخنان آنها را بشنوند و از اوامر آنها اطاعت كنند. پس تأمل دقيق در اين كلمات، هدايتگر روشني است تا به نقش ويژه ي حضرت عسكري عليه السلام در زمينه سازي غيبت فرزندش پي ببريم.



[ صفحه 254]