محتواي شعر و ادب و زبان عمومي مردم آينه و نشانگر محيط زندگي هر عصري است در صورتي كه خالي از اغراض و مقاصد شخصي باشد يكي از اهل ادب نامور آن روز به نام «ابوالعتاهيه» تابلوي گويائي از روزگار خلفاي



[ صفحه 27]



عباسي را در اختيار ما مي گذارد كه بهترين نشان دهنده ي اوضاع جابرانه ي آن روز است او در اشعار خود مي سرايد:«آيا كسي هست كه نصايح و پندهاي مرا به گوش خليفه و زمامدار مردم برساند؟ در روزگار خلافت شما نرخها و قيمتهاي خيلي بالا رفته است و تجارت و معاملات رو به كسادي و نابودي نهاده است و مردم در بيچارگي و فقر و فلاكت به سر مي برند غم و اندوه فراوان بر بيچارگان و يتيمان و بيوه زنان مستولي گشته است كه آنان را به زانو در آورده است آنان شكايتهاي خود را با صداهاي بلند و لرزان به گوش خليفه مي رسانند تا از وضعي كه پيدا كرده اند آسايش و آرامشي پيدا نمايند در اين روزگار مسئول و پناهگاه شكمهاي گرسنه و بدنهاي عريان و برهنه جز خليفه كي مي تواند باشد؟ من گزارشهاي ملت بيچاره و ستمديده را به طور كامل به گوش شما خليفه ي مسلمانان رساندم... [1] .



[ صفحه 28]