زندگاني امام هادي و امام عسكري عليهماالسلام در محاصره ي دشمنان در محله ي عسكر كه پايگاه نظاميان حكومت بود، باعث گشت كه اكثريت شيعيان، با فضايل و كرامات امام حسن عسكري عليه السلام آشنايي پيدا نكرده حتي - آن طور كه در روايت پيشين گذشت - شخص او را نيز نشناسند.

اين امر كه به تنهايي مي توانست مشكلات فراواني را در امر وصايت و جانشيني ايشان به عنوان يازدهمين امام شيعيان ايجاد كند، مورد استفاده ي دشمنان قرار گرفته و آنان با استفاده از موقعيت ابوجعفر و جعل احاديث متعدد درباره ي اهميت فضائل و ترديد ناپذيري امامت او، شأن حضرت امام عسكري عليه السلام را مورد ترديد قرار داده و حتي كوشيدند اصل وجود او، و شايستگي خدادادي وي را براي احراز مقام امامت شيعيان، مورد انكار قرار دهند.

اينست كه خود امام حسن عسكري عليه السلام در يكي از نامه هاي خويش، با لحني شكايت آميز، خطاب به شيعيان مي فرمايند:



[ صفحه 36]



«هيچيك از پدرانم به مانند اين همه گرفتاري كه من در اثر شك و ترديد اين گروه پيدا كردم، گرفتار نشدند. پس اگر امامت، امري بود كه فقط تا زماني خاص بايد به آن پايبند بوده و اعتقاد مي داشتيد و در پي آن منقطع مي شد، جاي ترديد داشت. اما اگر امري است كه تا امور الهي در جريان است، پيوسته ماندني است؛ ديگر شك و ترديد چه معني دارد؟!» [1] .

از همين باب است كه در كتب احاديث، علاوه بر آنچه از بيان پيامبر صلي الله عليه و آله در امر امامت آن بزرگوار وارد شده، احاديث صريحه اي از امام جواد عليه السلام و روايات فراواني از امام هادي عليه السلام، امر امامت او را مورد تأكيد قرار داده اند.

امام جواد عليه السلام فرمود: «امام بعد از من فرزندم علي است. فرمان او فرمان من، گفتار او گفتار من، و فرمانبري از او فرمانبري از من است. و امامت پس از او بر عهده ي فرزندش حسن است.» [2] .

و امام هادي عليه السلام بارها و به اشكال مختلف فرمود: «امام بعد از من حسن است و بعد از حسن، فرزندش حضرت قائم امام خواهد بود.» [3] .

و حتي براي رفع شبهه هاي ايجاد شده توسط دشمنان آگاه يا دوستان ناآگاه، گاهي علاوه بر تصريح به امامت، بر فضايل



[ صفحه 37]



و شايستگي هاي او نيز تأكيد مي فرمود: «فرزندم ابومحمد پاك نهادترين و قوي ترين فرد خاندان محمد صلي الله عليه و آله از جهت برهان و حجت الهي است. او فرزند بزرگتر من و جانشين من مي باشد و ريسمانهاي امامت و احكام آن به دست او مي رسد. پس هر چه را كه از من مي پرسيدند از او بپرسيد، و هر آنچه به آن نيازمنديد در نزد اوست.» [4] .

از ديگر سو، خود امام عسكري عليه السلام نيز به خاطر اداي تكليف الهي و شناساندن خويش به عنوان امام و مقتداي مسلمين و رفع ترديدهاي مردم، معجزات فراوان انجام داده، كرامتهاي بسيار از خود نشان داده و از اسرار زندگي و مكنونات دل بسياري از شيعيان خبر داده اند كه مشروح آنها در كتب مربوطه آورده شده و ما نيز به انگيزه ي بهره گيري از ابعاد مختلف اين معجزات و كرامتها در مباحث آينده به برخي از آنها اشاره خواهيم كرد.