يكي ديگر از موضع گيري هاي امام عسكري عليه السلام حمايت و پشتيباني مالي از شيعيان به ويژه ياران خاص و نزديك آن حضرت بود. با بررسي در زندگاني امام عليه السلام اين مطلب به خوبي آشكار مي شود كه گاهي برخي از ياران امام عليه السلام از تنگدستي و فقر به محضر امام عليه السلام شكوه مي كردند و حضرت گرفتاري مالي آنان را برطرف مي ساخت و گاه حتي پيش از آنكه بگويند، امام عليه السلام مشكل آنان را برطرف مي كرد. اين اقدام امام عليه السلام مانع از آن مي شد كه آنان زير فشار مالي جذب دستگاه ستمگر عباسي شوند. در اين زمينه مي توان به چند نمونه اشاره كرد.

1. ابوهاشم جعفري مي گويد: از نظر مالي در فشار بودم. خواستم وضع خود را طي نامه يي به امام عليه السلام بنويسم؛ ولي خجالت كشيدم و صرف نظر كردم. وقتي كه وارد منزل شدم، امام عليه السلام



[ صفحه 495]



صد دينار براي من فرستاد و طي نامه يي نوشت:

هر وقت احتياج داشتي، خجالت مكش و پروا مكن و از ما بخواه كه به خواست خدا به مقصود خود مي رسي [1] .

2. علي بن زيد علوي مي گويد:

امام عسكري عليه السلام مبلغي پول به من داد و فرمود: با اين پول كنيزي بخر؛ زيرا كنيز تو مرده است. وقتي به منزل برگشتم ديدم كنيزم مرده است [2] .

3. ابوهاشم جعفري مي گويد:

نياز مالي خود را به امام عليه السلام خبر دادم. امام عليه السلام كيسه يي حاوي پانصد دينار به من داد و فرمود:

ابوهاشم اين را بگير و اگر كم است عذر ما را بپذير.

4. ابوطاهر بن بلال يك سال به حج مشرف شد و در مراسم حج مشاهده كرد كه علي بن جعفر مبالغ كلاني را انفاق نمود. وقتي كه از حج بازگشت جريان را به امام عليه السلام گزارش كرد. امام عليه السلام در پاسخ نوشت:

قبلا دستور داده بوديم صد هزار دينار به وي بدهند و مجددا بالغ بر همين مبلغ براي او حواله كرديم؛ ولي براي رعايت حال ما نپذيرفت.

بعد از اين جريان علي بن جعفر به حضور امام عليه السلام رسيد. به دستور حضرت سي هزار دينار به وي پرداخت شد [3] .

اين روايت نشان مي دهد كه علي بن جعفر مبالغ زيادي در حجاز توزيع كرده و اگر چه مورد مصرف آنها در روايت معين نشده؛ ولي حجم بزرگ پول ها نشان مي دهد كه اين يك برنامه ي وسيع و طراحي شده بوده و طبعا شيعيان نيازمند و شخصيت هاي بزرگ و برجسته و مبارز شيعه از آن برخوردار شده اند و اين برنامه با آگاهي و هدايت و حمايت مالي امام عليه السلام بوده است.

البته پرداخت چنين مبلغ هايي با توجه به محدوديت امام عليه السلام نبايد موجب ترديد يا انكار



[ صفحه 496]



گردد؛ زيرا به رغم آنكه فعاليت هاي اجتماعي و سياسي امام عليه السلام به شدت تحت كنترل حكومت عباسي بود، رقم هاي قابل توجهي از شيعيان مناطق مختلف توسط نمايندگان امام عليه السلام به وي مي رسيد. مثلا در تاريخ آمده كه شخصي از جرجان به محضر امام عليه السلام رسيد و اموالي را كه شيعيان آن منطقه فرستاده بودند به خدمتكار امام عليه السلام تسليم كرد يا شخصي كه از منطقه ي جبل - قسمت هاي كوهستاني ايران تا قزوين و همدان - با راهنمايي يك نفر علوي به حضور امام عليه السلام رسيده بود، چهار هزار دينار به امام عليه السلام تقديم كرد يا اينكه نماينده ي امام عليه السلام در قم - احمد بن اسحاق - صد و شصت كيسه ي طلا و نقره كه از شيعيان آن شهر تحويل گرفته بود به امام عليه السلام تسليم كرد.

غير از اينها اموال و وجوه قابل توجهي توسط نمايندگان امام عسكري عليه السلام جمع آوري شده بود كه تحويل آنها تا زمان شهادت ايشان به تأخير افتاد و طبعا به پيشگاه حضرت ولي عصر (عج) تقديم شد كه مي توان به عنوان نمونه از اموال فراواني ياد كرد كه در اختيار ابراهيم بن مهزيار بوده و پس از مرگ او پسرش محمد به نماينده ي حضرت مهدي (عج) تحويل داد [4] .

همچنين مي توان از هفت صد ديناري كه نزد يكي از اهالي جبل بوده و پانصد ديناري كه در اختيار يكي ديگر از شيعيان به نام عمران همداني قرار داشته، نام برد.