و قال عليه السلام لشيعته: اوصيكم بتقوي الله و الورع في دينكم و الاجتهاد لله و صدق الحديث و اداء الامانة الي من ائتمنكم من بر او فاجر و طول السجود و حسن الجوار فبهذا جاء محمد صلي الله عليه و آله صلوا في عشايرهم و اشهدوا جنائزهم و عودوا مرضاهم و ادو حقوقهم فان الرجل منكم اذ ورع في دينه و صدق في حديثه وادي الامانته و حسن خلقه مع الناس قيل هذا شيعي فيسرني ذالك اتقو الله و كونوا زينا و لا تكونوا شينا جر و الينا كل مودة و ادفعوا عنا كل قبيح فانه ما قيل فينا من حسن فنحن اهله و ما قيل فينا من سوء فما نحن كذالك، لنا حق في كتاب الله و قرابة من رسول الله و تطهير من الله لا يدعيه احد غيرنا الا كذاب، اكثروا ذكر الله و ذكر الموت و تلاوة القرآن و الصلوة علي النبي صلي الله عليه و آله فان الصلوة علي رسول الله عشر حسنات، احفظوا ما وصيكم به و استودعكم الله و اقراء عليكم السلام.

اين وصيت سراسر پند و حكمت از لسان درربار آن معدن عرفان و حكمت حضرت امام حسن عسكري عليه السلام است در پايان عمر شريفش كه خطاب به شيعيان و پيروان خود مي فرمايد اي شيعيان و دوستان من وصيت مي كنم شما را تقوي الله (و اينكه خدا را منظور داشته باشيد) شما بايست ورع و پارسائي در دين خود داشته و اجتهاد و كوشش كنيد براي خدا (و رضايت و خشنودي خدا را به دست بياوريد) و تمام شئون دين را رعايت كنيد شما بايست صدق حديث داشته و راستگو باشيد شما بايست امانتي كه از كسي نزد شما است و شما را مورد اعتماد خود دانسته و امين قرار داده به صاحبش مسترد نمائيد مي خواهد آنكس نيكوكار باشد يا فاجر بدكردار تأديه



[ صفحه 536]



امانت واجب است شما بايست در مقام سجود در پيشگاه الوهي سجده ي طولاني انجام دهيد (نه اينكه فورا سر از سجده برداريد و آن را سبك بشماريد سجده نهايت خضوع در پيشگاه خدا است و حال استغراق و فناء در حق متعال است و شما بايد در حال سجده مستغرق حق باشيد) در روايات آمده كه مولاي متقيان علي عليه السلام در مقام سجده ي پروردگار چنان مستغرق در حق و از خود بي خود مي شد كه پيكان و تير مي آمد و فرو مي رفت در بدن مطهرش به هيچ وجه ملتفت نمي گرديد اين است معناي گفته اي كه نماز را مولا خواند نه نماز من و تو با عدم حضور و خشوع.



در نمازم خم ابروي تو در ياد آمد

حالتي رفت كه محراب به فرياد آمد



و فرمود حضرت امام حسن عسكري عليه الصلوة و السلام شما اي شيعيان بايست با همسايگان حسن هم جواري را داشته باشيد نه اينكه موجب اذيت و آزار همسايه ي خود گرديد. در وصيت مولاي متقيان علي عليه الصلوة و السلام آمده: الله الله في جبيرانكم فانه وصية نبيكم ما ذال يوصي بهم حتي ظننا انه سيورثهم (نهج البلاغه). مي فرمايد خدا را منظور داشته باشيد درباره ي همسايگان زيرا اين قدر توصيه فرمود پيغمبر اكرم (ص) كه ما تصور كرديم مي خواهد حق ارث براي آنها از هم جوار آنان قائل شود، اكنون بيا و حال ما را مشاهده كن آيا ما رعايت حق همسايه را مي نمائيم يا نه دائما مايه ي آزار آنان هستيم، (مرا ز خير تو اميد نيست شر مرسان) بي مروت فكر نمي كند شايد همسايه مريض باشد اين قدر صداي راديو و يا تلويزيون خود را بلند مي كند كه بيچاره همسايه را سرسام مي نمايد (تو خود حديث مفصل بخوان از اين مجمل) آنگاه فرمود حضرت امام حسن عسكري عليه السلام بدين لحاظ بود آمدن حضرت ختمي مرتبت محمد (ص) و بعثت آن حضرت كه اين دستورات حكيمانه را به امتش بدهد و حكمت علميه و عمليه را تعليم دهد و تزكيه نفوس نمايد و مردم را



[ صفحه 537]



متخلق به اخلاق الله گرداند و به يك كلام آن حضرت آمد تا بشر را آدم بالفعل بسازد و اين آدميت و انسانيت در خور منت است و در قرآن حكيم تصريح به اين واقعيت و حقيقت شده است لقوله تعالي: لقد من الله علي المؤمنين اذ بعث فيهم رسولا من انفسهم يتلوا عليهم آياته و يزكيهم و يعلمهم الكتاب و الحكمة و ان كانوا من قبل لفي ضلال مبين (آيه 164 سوره آل عمران).

باري سپس حضرت امام حسن عسكري عليه السلام در وصيت خويش به شيعيانش سفارش به نماز و به صله ارحام در ميان عشائر ايشان و تشييع جنائز و عيادت مرضاي آنان و نيز اداي حقوق ايشان فرموده و مي فرمايد مادامي كه شما ورع و پرهيزكاري و پارسائي در دين خود پيشه و روش خود سازيد و خود را انسان واقعي بسازيد و صدق در حديث و تأديه در امانت و با حسن خلق و اخلاق جميله با مردم رفتار نمائيد شما مصداق شيعه ي ما بوده و مايه مسرت من خواهد بود اين اعمال و كردارتان.

شما بپرهيزيد خدا را و حقيقتا تقوي داشته باشيد، تقوي مراتب دارد تقواي از حرام، تقواي از حلال با اينكه مباح است و تقواي از غير لقاء الله.



و كمراتب التوب مراتب التقي

من حرمة او حل او غير اللقا



آنگاه امام عليه السلام فرموده شما شيعيان بايست زين و زينت و موجب خوشنامي در نظامي تشيع باشيد نه اينكه باعث شين و بدنامي شيعيان، بر شماست كه آنچه از مودت محسوب است به ما نسبت دهيد و هر چه از قبايح به شمار مي رود از ما دور بشماريد زيرا آنچه محاسن و فضائل و فواضل است مائيم مصداق آن و در ما موجود است و آنچه از قبائح و زشتي ها به شمار آيد ما منزه و مبري از آنيم ذات احديت جميع محاسن را در ما سلسله جليله محمد و آل محمد (ص) جمع فرموده و ما هستيم كه مجمع المحاسن مي باشيم و خدا آنچه را كه از قبائح است از ما دور ساخته و ما را منزه از هر زشتي و بدي آفريده



[ صفحه 538]



است.

از براي ماست حقي در قرآن و مائيم كه قرابت داريم با رسول الله و مائيم كه تكوينا مطهريم من عند الله و مائيم كه داراي مقام عصمت كبري مي باشيم و غير از ما احدي نمي تواند مدعي اين واقعيت شود و چنانچه ادعا كند او كذاب و دروغگو است اي شيعيان و دوستان بر شما باد كه دو چيز را هرگز از ياد نبريد و فراموش نكنيد بلكه هميشه منظور نظر داشته باشيد يكي خدا و ديگري مرگ را لذا فرموده است آن حضرت خطاب به شيعيان خود (اكثروا ذكر الله و ذكر الموت).

مؤلف گويد ذكر الله ياد مبدأ است و ذكر الموت ياد معاد است كه اين دو مفاد (انا لله و انا اليه راجعون) است و اگر انسان متذكر مبدء و معاد نباشد دين ضمانت اجرائي نخواهد داشت پس آدمي بايد بيشتر از هر چيز بياد مبدأ و معاد باشد و بداند كه براي سعادت او چيزي مفيدتر و بهتر از ذكر الله و ذكر الموت نيست از عزر كلمات قصار قطب ارائك توحيد سلطان العارفين و رئيس الموحدين علي عليه السلام است كه فرموده (طوبي لمن ذكر المعاد و اكثر من الزاد).

خوشا بر حال آن كسي كه به ياد معاد و عالم آخرت و نشئه ابد مدت و جهان سرمد و دار بقاء و لقاء الله باشد و زاد و توشه اي هر چه بيشتر براي اين سفر دراز بردارد بديهي است هيچ زاد و توشه اي براي جهان اخروي بهتر و نافع تر از اطاعت و بندگي خالصانه ي الهي و خدمت به خلق خدا براي رضاي او مفيدتر متصور نيست پس بر انسان عاقل و فرزانه است كه خود را اسير ماديات و شهويات نفساني نكند و به مال و جاه و رياست موقت و فناپذير دنيوي دل نبندد بلكه پيوسته به ياد خدا و بازگشت به سوي خدا و اطاعت فرمان برداري ذات صمدي الوهي باشد در غير اين صورت ضرر خواهد نمود و به خسران و زيان جبران ناپذير روبرو خواهد شد، و العصر ان الانسان لفي خسر الا الذين



[ صفحه 539]



آمنوا و عملو الصالحات سوره ي (عصر).

استاد عالي مقام حكيم الهي قمشه اي را غزلي است به نام (غزل خضر دانش):



با خضر دانش يار شو اي موسي دل

شايد كز اين صحرا كني طي منازل



در چاه تن تا كي برآي اي يوسف جان

مصر تجرد را توئي سلطان عادل



از شهر تن جانا ببايد رخت بستن

زادي طلب تا فرصتي داري به منزل



جز طاعت و خدمت نباشد زاد اين راه

بر دانش و دين كوش و منشين غافل



لذات جسماني فاني دانه ي تست

زور و زر و جاه است دام اي مرغ غافل



جز ذكر الله است هر ذكري ز شيطان

جز عشق حق هر سود و سودائيست باطل



با عشق آن يكتاي بي همتا (الهي)

همت طلب وز هر دو عالم مهر بگسل



و سپس فرمود حضرت امام حسن عسكري عليه الصلوة و السلام: (و تلاوة القران) يعني اي دوستان بر شما باد تلاوت قرآن.

انسان بايد در مقامي كه قرآن مي خواند با تفكر تلاوت آيات قرآنيه را بنمايد و بيش از اينكه در علم تجويد و نحوه ي قرائت كوشش دارد سعي در فهم قرآن و عمل كردن به آنها بنمايد و بداند كه در هنگام خواندن قرآن دارد با خدا تكلم مي نمايد و در حديث نبوي (ص) آمده است (من اراد ان يتكلم مع الله فليقراء القران) و سعي كند در مقام تلاوت قرآن حضور قلب داشته دلش متوجه خدا



[ صفحه 540]



باشد و در مقام خواندن آن با كسي صحبت نكند.

استاد عظيم الشأن حكيم الهي قمشه اي را غزلي است به نام غزل قرانيه:



چه خوش است يكشب بكشي هوا را

بخلوص خواهي ز خدا خدا را



بحضور خواني ورقي ز قرآن

فكني در آتش كتب ريا را



شود آنكه گاهي بدهند راهي

بحضور شاهي چو من گدا را



طلبم رفيقي كه دهد بشارت

به وصال ياري دل مبتلا را



(فلكا) شكستي دل عاشقان را

به چه روي بستي كمر جفا را



چو شكستي اين دل مشو ايمن از وي

كه بسوزد آهش قلم قضا را



نه حريف مائي (فلكا) كه يارم

شكند بنازي صف ما سوا را



مؤلف گويد پرسيدم از استاد كه مقصود از (فلكا) كيست، فرمود در اين مقام مراد ما رضا خان پهلوي است و يا منظور هر جابر و ستمكار است.

آنگاه حضرت امام حسن عسكري عليه الصلوة و السلام در خاتمه وصيت خود مي فرمايد و الصلوة علي النبي فان الصلوة علي رسول الله عشر حسنات.

حضرت فرمود كه بر حضرت ختمي مرتبت نبي اكرم صلوات بفرستيد.

مؤلف گويد در اهميت صلوات بر حضرت رسول خاتم همين بس كه ذات كل الكمال الوهي با آن عظمت و كبريائي خود با همه ملائكه و قواي نظام هستي صلوات با بركات بر آن سرور كائنات مي فرستد و امر كرده قاطبه ي اهل



[ صفحه 541]



ايمان را كه بر آن حضرت صلوات بفرستند كما اشار اليه نص الكتاب الالهي: ان الله و ملائكته يصلون علي النبي يا ايها الذين آمنوا صلوا عليه و سلموا تسليما (آيه 56 سوره احزاب).

فوائد صلوات بر حضرت نبي ختمي و آل اطهار آن بزرگوار در احاديث و اخبار بسيار و بيرون حد و شمار است از جمله اينكه:

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) معادل است با تسبيح و تحميد و تهليل و تكبير.

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) موجب استجابت دعا مي باشد.

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) موجب حصول رضاي حقتعالي است.

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) موجب آمرزش گناهان است.

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) موجب محو گناهان است.

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) موجب راحتي جان كندن است.

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) موجب ايمني از عذاب دنيوي است.

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) موجب ايمني از عذاب اخروي است.

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) موجب ثقل ميزان يوم القيامه است.

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) موجب نورانيت صراط آخرت است.

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) موجب نجات از دوزخ است.

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) موجب دخول در دارالسلام است.

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) موجب ايمني از هول قيامت است.

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) موجب وجوب شفاعت است.

صلوات بر محمد و آل محمد (ص) موجب محشوريت با محمد و آل محمد (ص) است.

في الكافي عن ابي عبدالله قال عليه السلام قال رسول الله صلي الله عليه و آله: (ارفعوا اصواتكم بالصلوة عليّ فانها تذهب بالنفاق).



[ صفحه 542]



كاشف حقايق مولانا الصادق (ع) مي فرمايد حضرت رسول خاتم (ص) فرموده است شما هرگاه صلوات مي فرستيد با صوت جلي و رفيع بر من صلوات بفرستيد زيرا صلوات بلند فائده اش اين است كه نفاق را برطرف مي كند.

(لمؤلفه)



نام احمد كيمياي جان بود

جان احمد جان ما را جان بود



نام او آرد شما را اتفاق

مي برد از جانتان زنگ نفاق



نام احمد صيقل هر دل بود

زينت هر بزم و هر محفل بود



(ارفعوا اصواتكم) با اين درود

عرشي آوا خوش تر آمد اين سرود



جان (رباني) ثناگو تا ابد

بر محمد مظهر ذات صمد



مؤلف را رساله اي است تحت عنوان (صلوات رباني) از نظر قرآن و برهان و عرفان اين رساله نفيسه دو مرتبه به طبع رسيده و منتشر شده است يك مرتبه مستقلا به چاپ رسيده و مرتبه ي ديگر ضميمه كتاب جلوه ي رباني در اثبات خاتميت.

باري حضرت امام حسن عسكري صلوات الله و سلامه عليه فرمود احفظوا ما وصاكم به و استودعكم الله و اقرأ عليكم السلام.

حضرت امام حسن عسكري عليه السلام با سفارش حفظ اين وصيت حكيمانه درربار به دوستان و شيعيان به آنان سلام و تحيت فرستاد.

از صقع احديت مسئلت دارم كه به حق حضرت امام حسن (ع) توفيق عمل كردن به اين وصيت را به جميع شيعيان آن بزرگوار مرحمت فرمايد و ما را قدردان



[ صفحه 543]



كلمات حكمت آميز و وصاياي حكيمانه كه موجب سعادت نظام ملكي و ملكوتي ماست بفرمايد آمين رب العالمين.



[ صفحه 544]