با توجه به اينكه امام حسن عسكري (ع) در سوم رجب سال 254 هـ . ق به



[ صفحه 143]



امامت رسيد، آغاز امامت آن حضرت مصادف با عصر خلافت «المعتز» (سيزدهمين طاغوت عباسي) بود كه تا دوم شعبان 255 طول كشيد و آخر رجب سال 255 هـ . ق «مهتدي بالله» (چهاردهمين طاغوت عباسي) بر مسند خلافت نشست، و خلافت او تا شانزدهم رجب سال 256 هـ . ق به طول انجاميد، و پس از او معتمد (پانزدهمين خليفه ي عباسي) بر مسند خلافت نشست و خلافت او را از ماه رجب سال 256 تا آخر رجب سال 279 (يعني 23 سال) دانسته اند [1] .

بنابراين عصر امامت امام حسن عسكري (ع) مصادف با حكومت سه طاغوت مذكور (المعتز، المهتدي و المعتمد) بود، و بيشتر دوران امامتش (حدود چهار سال از شش سال) در عصر خلافت معتمد عباسي بوده است.

آن بزرگوار از ناحيه ي هر سه طاغوت پيش گفته، ستم ها و شكنجه ها و آزارها و زندان ها ديد، كه به بعضي اشاره مي شود:

سيد بن طاوس مي گويد: سه نفر از سلاطين زمان خواستند امام حسن عسكري (ع) را به قتل برسانند، زيرا شنيده بودند حضرت مهدي عليه السلام (برهم زننده حكومت جائران) از صلب او خواهد بود و چندين بار امام حسن عسكري (ع) را به زندان افكندند، و آن حضرت درباره ي چند تن از آنها نفرين كرد و آنها در سريع ترين اوقات، به هلاكت رسيدند. [2] .

علامه سيد محسن امين مي نويسد: «مدت شش ساله ي امامت امام حسن عسكري (ع) در شهر سامراء، چند ماه آن مصادف با خلافت «المعتز» بود، و يازده ماه و 28 روز آن مصادف با خلافت مهتدي بود، و پنج سال آن در عصر خلافت معتمد



[ صفحه 144]



عباسي گذشت». [3] .

لازم به تذكر است كه امام حسن عسكري (ع) 23 سال و چند ماه در شهر سامره همراه پدر بوده است، و حدود شش سال بعد از پدر در سامره اقامت داشته است.

بنابراين در همان دوران طفوليت، هنگام تبعيد پدرش (در عصر خلافت متوكل) به شهر سامره همراه پدر بوده است، و بعضي احتمال داده اند كه در سامره متولد شده باشد. [4] .