محاسبه در تشخيص ماه رمضان
مرحوم سيد بن طاووس رضوان الله تعالي عليه، به نقل يكي از اصحاب به نام ابوالهيثم، محمد بن ابراهيم حكايت كند:
روز اول ماه رمضان، پدرم خدمت امام حسن عسكري عليه السلام شرفياب شد و مردم در آن روز اختلاف داشتند كه آيا آخر ماه شعبان است يا آن كه اول ماه رمضان مي باشد؟!
موقعي كه پدرم بر آن حضرت وارد شد، فرمود: جزء كدام گروه هستي و در چه حالي مي باشي؟
پدرم عرضه داشت: اي سرورم! يا ابن رسول الله! من فداي شما گردم، امروز را قصد روزه كرده ام.
امام عليه السلام فرمود: آيا ميل هستي كه يك قانون كلي را برايت بگويم تا براي هميشه مفيد باشد و نيز ديگر بعد از اين، نسبت به روزهاي اول ماه رمضان شك نكني؟
پدرم اظهار داشت: بلي، بر من منت گذار و مرا راهنمائي فرما.
حضرت فرمود: دقت كن كه اول ماه محرم چه روزي خواهد بود كه اگر آن را شناختي براي هميشه سودمند است و ديگر براي ماه رمضان مشكلي نخواهي داشت.
پدرم گفت: چگونه با شناخت اول محرم، ديگر مشكلي براي ماه
[ صفحه 57]
رمضان نخواهد بود؟!
و سپس افزود: خواهشمندم چنانچه ممكن باشد، برايم توضيح بفرما، تا نسبت به آن آشنا بشوم؟
امام عليه السلام فرمود: خوب دقت كن، هنگامي كه روز اول ماه محرم فرا مي رسد - كه با تشخيص صحيح آن را كه به دست آورده باشي -.
پس اگراول محرم، روز يك شنبه باشد، عدد يك را نگه بدار.
و اگر دوشنبه باشد، عدد دو، نيز اگر سه شنبه بود عدد سه و براي چهارشنبه عدد چهار و براي پنج شنبه عدد پنج، همچنين براي جمعه عدد شش و براي شنبه، عدد هفت را در نظر بگير.
بعد از آن، حضرت افزود: سپس همان عدد مورد نظر را - كه مصادف با اولين روز محرم شده است - با عدد ائمه ي اطهار عليهم السلام - كه عدد دوازده مي باشد - جمع كن.
سپس از مجموع اعداد، هفت تا هفت تا، كم بكن و در نهايت، دقت داشته باش كه عدد باقيمانده چيست؟
اگر عدد باقيمانده هفت باشد پس اول ماه رمضان شنبه خواهد بود و اگر شش باشد ماه رمضان جمعه است و اگر پنج باشد ماه رمضان پنج شنبه است و اگر چهار باشد ماه رمضان چهارشنبه خواهد بود؛ و به همين منوال تا آخر محاسبه را انجام بده، كه انشاء الله موافق با واقع درخواهد آمد [1] .
[ صفحه 58]
پاورقي
[1] اقبال الأعمال: ص 266، س 22، تفسير برهان: ج 1، ص 189، ح 1.