از برهه هاي مهم زندگي مظلومانه و سراسر رنج حضرت امام حسن عسكري عليه السلام دوره شش ساله ي امامت آن حضرت بود كه با دوران پر اختناق سه تن از خلفاي عباسي، يعني معتز (254 - 255 ه. ق) و معتمد از (256 - 260 ه. ق) مصادف بود.

اين محدوديت ها و فشار و اختناق را مي توان ناشي از دو علت زير دانست:

1. در عصر امام عسكري عليه السلام شيعيان در عراق قدرتي بزرگ را تشكيل مي دادند كه اينان حاكميت هيچ يك از خلفاي عباسي را مشروع نمي دانستند و بر اين باور بودند كه امامت الهي در فرزندان علي عليه السلام باقي است و از سويي، امام عسكري عليه السلام نيز تنها شخصيت ممتاز اين خانواده بود، از اين رو حضرت بيش از ديگران تحت نظر مأموران حكومتي قرار داشت.

2. خاندان عباسي و هواداران آنها طبق روايات و اخبار متواتر مي دانستند كه مهدي موعود - عجل الله تعالي فرجه الشريف - كه تمامي حكومت هاي خودكامه را در هم مي كوبد، از نسل حضرت عسكري عليه السلام است. از اين رو همواره مراقب بودند تا فرزند آن بزرگوار را به چنگ آورند و نابود كنند. از طرفي سران حكومت عباسي از نفوذ و موقعيت اجتماعي امام آگاه بوده و پيوسته نگران بودند، لذا آن حضرت را مجبور مي كردند كه در هفته دو روز به دربار حاضر شود.

با توجه به آن فضاي پر اختناق، مي توان فعاليت هاي امام عسكري عليه السلام در جهت حفظ اسلام و مبارزه با انديشه هاي انحرافي را، در ابعاد گوناگون بررسي كرد:

1. كوشش هاي علمي حضرت، از جمله تربيت بيش از يكصد شاگرد عالم و هدايت كردن فيلسوف بزرگ آن زمان، اسحاق كندي كه درباره ي تناقض هاي قرآن كتابي تأليف كرده بود؛

2. ايجاد شبكه ي ارتباطي توسط امام عليه السلام؛

3. فعاليت هاي سياسي پنهان؛



[ صفحه 20]



4. حمايت مالي از شيعيان، به ويژه ياران خاص؛

5. تقويت و توجيه سياسي رجال و عناصر مهم شيعه، از جمله نامه ي مهم آن حضرت به علي بن حسين بن بابويه قمي كه بسيار در خور توجه است؛

6. استفاده ي گسترده از اخبار غيبي؛

7. آماده سازي شيعيان براي دوران غيبت.

اما كتاب شريفي كه پيش رو داريد، نتيجه ي سال ها تلاش پي گير فاضل محقق حجةالاسلام و المسلمين محمدجواد طبسي است كه به گونه اي مبسوط به تبيين زندگي و شخصيت امام عسكري عليه السلام پرداخته و ابعاد گوناگون حيات سياسي، اجتماعي آن امام همام را مورد تحقيق و بررسي قرار داده است.

تا كنون كمتر كتابي، تحليلي چنين جامع از زندگي و شخصيت امام عسكري عليه السلام به دست داده است و اگر كتاب حاضر را در نوع خود بي نظير، ندانيم، بي ترديد كتابي كم نظير است.

براي اين كه عموم شيفتگان خاندان عصمت و طهارت از اين كتاب بهره ببرند، ترجمه ي آن از جانب مؤلف به حقير محول شد كه به ياري خدا و توجهات امام عسكري عليه السلام اين كار به انجام رسيد و به اهتمام بي دريغ مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه ي علميه ي قم چاپ و منتشر شد. اميد است كه مورد استفاده ي دلباختگان ساحت اهل بيت عليهم السلام واقع شود و بزرگان اهل قلم، كاستي هاي آن را با ديده ي اغماض نگريسته و با رهنمودهاي خويش مترجم را مرهون الطاف خود گردانند.

قم - عباس جلالي



[ صفحه 21]