سپاس خدايي را كه حمد و ثنا را كليد ياد خود و راهنماي نعمت هايش قرار داد، و درود او بر سرور پيامبران حضرت محمد صلي الله عليه و آله و اهل بيت پاك او باد.

ترديدي نيست كه تاريخ نگاري و ثبت و گردآوري حوادث و رخدادهاي زندگي زميني انسان، از بزرگ ترين موفقيت هاي بشر تاكنون بوده كه طي روزگاران و به منظور پيوند دادن امروز انسان به گذشته ي وي از سوي مورخان صورت گرفته است، تا وسيله اي براي دست يابي به آينده اي برتر باشد. در اين راستا اشكال هايي بر گنجينه ها و ميراث تاريخي وارد شده و ما را ناگزير مي سازد كه در آغاز امر، صحت كليه ي مطالب موجود در آنها را نپذيريم و به صورت علمي و بر مبناي حقايق به بررسي آنها بپردازيم، با اين هدف كه سره از ناسره و حقيقت از پيرايه ها را باز شناسيم.

مهم ترين اشكال اين است كه بيشتر اين ميراث و گنجينه هاي تاريخي از تأثير عوامل روحي و اجتماعي و سياسي كه پي آمد آن، انحراف قلم تاريخ نگاران از راه حق و حقيقت بوده، مصون نمانده است. شايد نيرومندترين عوامل گمراه كننده كه مانع پذيرش حق و گردآوري و تدوين آن گشته، رواج سالوس گري و چاپلوسي در دربار شاهان، به انگيزه ي كسب دهش ها يا به علت بيم و هراس از خشم آنان و يا انگيزه ي تعصب كوركورانه و تقليدگرايي بدون دليل و تحميل آراي از پيش تعيين شده بر رخدادهاي تاريخي و تأمين نظر حاكمان بوده است؛ بي آن كه از جنبه ي علمي دقيق و نظريه هاي واقعي، منصفانه مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد و چه بسا نسل هاي بعدي فرد ستمكار و غاصب و مورد نفرتي را همواره الگوي عدالت و احسان قلمداد كرده اند!

سپاس خدايي را كه در سنت تغيير ناپذير خود، مقرر داشته كه كف سيلاب نابود شدني



[ صفحه 22]



است و آنچه براي مردم سودمند واقع مي شود، در زمين ماندني خواهد بود. به راستي كه او حق را بر باطل چيرگي داد تا باطل را محو و نابود سازد و باطل نابود شدني است.

پيشواي يازدهم ما حضرت حسن بن علي عسكري عليه السلام در عرصه ي ميراث تاريخي، علاوه بر مظلوميت عمومي اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام، از مظلوميتي ويژه ي خود برخوردار بوده است.

برخي از تاريخ نگاران درباره ي تاريخ دوران حضرت، سعي كرده اند در مورد آن بزرگوار، خود را به تجاهل زده و در حق او ستم روا دارند، به گونه اي كه حتي از بيان نام مقدس آن حضرت نيز سر برتافته اند، گويي از اين امام، كه در زمان خود پيشواي مردم بوده است، در عرصه ي تاريخ آن زمان، هيچ گونه اثري مشاهده نكرده اند. بعضي به اين بهانه كه وي چند سالي بيشتر نزيسته و فضايل و مكارم پسنديده ي او ظاهر نشده، به بيان نام و سال وفات آن حضرت بسنده نموده و از ذكر فضايل و صفات برجسته ي آن بزرگوار خودداري كرده اند! برخي نيز به سان افراد مبتلا به چشم درد كه در روز روشن به قرص خورشيد بنگرند، بدان حضرت نگريسته اند. بديهي است چنين افرادي نه توان نگريستن به خورشيد را دارند و نه قادر بر انكار روشنايي آن مي باشند... با اين وجود بعضي از مورخان، مانند: ابن صباغ مالكي، گنجي شافعي، محمد بن طلحه ي شافعي، سبط بن جوزي، شبراوي شافعي، قندوزي حنفي و ديگران منصفانه به بيان حق پرداخته و دست از لجاجت و سرسختي برداشته اند و واقعيت هايي را كه بدان رسيدند بيان نموده و در آثار خويش، فصل هايي را به امام عسكري عليه السلام اختصاص داده و فضيلت ها و صفات برجسته ي آن حضرت را برشمرده اند.