روزه
1. سيد بن طاووس از ابوهيثم محمد بن ابراهيم معروف به ابن ابي رمثه (از اهالي كفر توتا در نصيبين) از پدرش روايت كرد كه: «گفت: روز اول ماه رمضان كه مردم در حالتي از شك و يقين به سر مي بردند، محضر امام حسن عسكري - صلوات الله عليه - شرفياب شدم. وقتي حضرت مرا ديد به من فرمود: اي ابراهيم، تو امروز در كدام يك از اين دو دسته قرار داري؟
عرض كردم: فدايت شوم مولاي من، براي همين امر خدمت رسيدم.
حضرت فرمود: من يك اصل را به تو مي آموزم كه اگر آن را حفظ و ضبط كني از اين پس هرگز، ترديد نخواهي كرد.
عرض كردم: سرورم بر من منت بگذار و آن را به من بياموز.
حضرت فرمود: مي داني كه ماه محرم كي فرا مي رسد، اگر آن را دانستي براي پي بردن به هلال ماه رمضان، همان تو را كفايت مي كند.
عرض كردم: شناخت هلال محرم چگونه براي پي بردن به هلال ماه رمضان مرا كفايت مي كند؟
فرمود: واي بر تو، هلال ماه محرم تو را به هلال ماه رمضان رهنمون مي شود و در اين زمينه نياز به چيز ديگري نداري.
عرض كردم: مولاي من چنين چيزي چگونه ممكن است؟ آن را برايم بيان فرما!
حضرت فرمود: دقت كن ببين چه روزي محرم فرا مي رسد. اگر اول محرم روز يك شنبه بود، تو يك روز حساب كن، اگر اول آن، دوشنبه بود، دو روز را به شمار آور، اگر سه شنبه بود، سه روز را محاسبه كن، اگر چهارشنبه بود، چهار روز، اگر پنج شنبه بود، پنج روز و اگر جمعه بود، شش روز و اگر شنبه بود، هفت روز را بر شمار و شماره ي اين روزها را به خاطر بسپار. سپس تعداد امامان خود را كه دوازده تن هستند، بر تعداد آن روزها بيفزا و سپس هفت هفت از آنها كم كن. حال اگر هفت روز باقي مانده، اول ماه رمضان روز شنبه است، اگر شش روز باقي مانده، اول رمضان روز جمعه است، اگر پنج روز باقي است، اول رمضان پنج شنبه خواهد بود و اگر چهار روز باقي است، روز چهارشنبه را بايد روزه بگيري و اگر سه روز مانده، روزه در روز سه شنبه است و اگر دو روز باقيمانده است، اول ماه رمضان روز دوشنبه است و اگر يك روز باقي است، روز يك شنبه را بايد روزه گرفت و به همين منوال
[ صفحه 171]
حساب كن. ان شاء الله موافق با حق و واقع خواهد بود» [1] .
2. محمد بن يحيي از محمد روايت نموده كه: «گفت: در نامه اي به اخير (امام عسكري) عليه السلام نوشتم: فردي از دنيا رفته و ده روز روزه ي قضاي ماه رمضان داشته و دو ولي دارد. آيا آن دو مي توانند با هم و هر كدام پنج روز، روزه ي قضاي او را انجام دهند؟ امام عليه السلام مرقوم فرمود: ولي بزرگ تر او از باب ولايت، ده روز روزه ي او را قضا نمايد، ان شاء الله» [2] .
3. و حمزة بن محمد به ابومحمد (امام عسكري) عليه السلام نوشت: «خداوند چرا روزه را واجب فرموده است؟
حضرت پاسخ داد: تا ثروتمند رنج گرسنگي را احساس و با فقير همدردي كند» [3] .
4. صدوق از ابوالحسن علي بن حسن بن فرج مؤذن از حسن كرخي روايت كرده كه: «گفت: از حسن بن علي عليه السلام (امام عسكري) شنيدم كه در خانه اش به مردي مي فرمود: اي ابوهارون، كسي كه ده ماه رمضان پي در پي روزه بگيرد وارد بهشت خواهد شد» [4] .
5. محمد بن عيسي از علي بن بلال روايت كرده كه: «گفت: به طيب (امام عسكري) عليه السلام نوشتم: آيا مي شود فطره ي عيال مردي را كه ده نفر يا كمتر يا بيشترند، به يك نيازمند شيعه داد؟
امام عليه السلام مرقوم فرمود: آري، اين كار را انجام بده» [5] .
پاورقي
[1] مسند الامام العسكري، ص 244، به نقل از اقبال، ص 14.
[2] كافي، ج 4، ص 124، ح 5؛ استبصار، ج 2، باب 57، ص 108، ح 4.
[3] من لا يحضره الفقيه، ج 2، باب 21، ص 43، ح 3؛ كافي، ج 4، ص 181، ح 6، با اندكي تفاوت.
[4] خصال، ص 59، ابواب ده گانه.
[5] من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 117.