در پايان اين بحث مايلم به اشكال هفتمي نيز اشاره كنم و آن اين كه: چگونه ممكن است بين مدت امامت شش ساله ي امام عسكري عليه السلام و گفته ي يوسف بن محمد بن زياد و ابن يسار كه اظهار داشته اند اين جلسات درس، هفت سال به طول انجاميد. سازگاري ايجاد نمود؟ زيرا در سندي كه ما ارائه داديم. آنها گفته اند: «ما با خانواده ي خويش رهسپار محضر امام ابومحمد حسن بن علي بن محمد [والد قائم عليه السلام] شديم و خانواده ي خود را در يكي از كاروان سراها اقامت داديم، سپس اجازه ورود به حضور امام حسن بن علي عليه السلام خواستيم... و در مدت اقامتمان نزد آن حضرت كه هفت سال به طول انجاميد، روزانه از آن تفسير، به اندازه اي كه توان آن را داشتيم به رشته ي تحرير در مي آورديم...» [1] .

در اين صورت آن دو همراه با پدرشان در دوران امامت امام عسكري عليه السلام وارد سامرا شده اند. اگر چنين نبود، از امام اجازه ي ورود نمي خواستند و به آن حضرت پناه نمي آوردند و اگر اين ماجرا در دوران امامت امام هادي عليه السلام اتفاق افتاده بود، حداقل در اين ماجرا نامي از آن حضرت به ميان مي آمد.

حال كه ثابت شد ورود آنها به سامرا در دوران امامت امام عسكري عليه السلام بوده، لزوماً آن دو بعد از سال 254 ه. ق وارد سامرا شده اند و اگر شهادت امام عليه السلام در سال 260 ه. ق رخ داده باشد، مدت امامت آن حضرت شش سال بوده و معنايش اين است كه آن دو حداكثر شش سال از محضر امام استفاده كرده اند. در اين جا سؤالي در ذهن به وجود مي آيد كه اين مطلب چگونه با سخن آن دو مي تواند سازگار باشد كه گفته اند: «مدت اقامتمان نزد حضرت كه هفت سال به درازا كشيد، روزانه به مقداري كه توان و نشاط آن را داشتيم به نگارش در مي آورديم» [2] .



[ صفحه 197]