امام در اين شرايط حساس وظيفه ي خود را حفظ امت مؤمن مي دانست و بر اين باور بود كه مي بايست حجت را بر مردم تمام كند تا در روز رستاخيز توجيهي براي رفتارهاي خويش نداشته باشند؛ زيرا خداوند در قرآن فرموده است كه امتي را بي اتمام حجت عذاب نمي كند و وجود امام (ع) و عدم استفاده از رهبري هاي الهي آن حضرت خود اتمام حجتي بود براي مردم تا مدعي فقدان رهبري و ولي از سوي خدا نشوند.

آن حضرت در نامه ي خويش به ابو اسحاق نيشابوري به اين نكته توجه مي دهد كه همه ي اين مسايل كه حتي در ميان تشكيلات و سازمان هاي شيعي پديد مي آيد و بحران هايي كه امت مؤمن شيعي نيز به آن مبتلا مي شوند همه از باب آزمون و تمييز و جداسازي مؤمن از غير مؤمن و خبيث از طيب است. خداوند با ايجاد شرايط مختلف و سخت، همگان را مي آزمايد تا سيه رو شود هر كه در او غش باشد. آن حضرت مي فرمايد: خداوند زماني كه فريضه ها را بر مردم واجب كرد و آنان را به عمل بدان ملزم ساخته هيچ حاجت و نيازي بدان نداشته است بلكه مي خواست تا از اين راه، زشت را از پاكي باز شناسد و مردم را بدان بيازمايد. پس هر كه او را اطاعت كرد رهايي يافت و هر كه با آن مخالفت ورزيد غرق شد و در دوزخ بيافتاد.

در حقيقت آن حضرت بيان مي دارد كه عصر وي همانند عصرهاي ديگر عصر آزمون هاي الهي است هر چند كه در برخي از عصور كم تر و در برخي ديگر بيش تر است و يا تفاوت هايي در ماهيت آزمون ها وجود دارد كه برخي به مال و برخي به جان و يا امور ديگري آزموده مي شوند.