حضرت آن گاه به مسئله ي عناصر شكوفايي امت و جامعه مي پردازد و بيان مي دارد كه خداوند بر مردم واجباتي قرارداده كه يكي از آن ها خمس است. هدف از تشريح آن از سوي خداوند شكوفايي حيات فكري و ديني در اسلام و جامعه ي اسلامي است؛ زيرا بدون خمس امكان اين نيست تا رهبري عامه مردم و جامعه بتواند جامعه را به درستي مديريت نمايد.

آن حضرت در اين نامه به نكته ي جالبي اشاره مي كند كه بيانگر جايگاه و ارزش خمس در نظام ولايي است؛ زيرا خمس در حقيقت منبع اقتصادي دولت ولايي است كه جامعه را به وسيله ي آن مديريت مي كند. ائمه (ع) با بهره گيري از خمس، تشكيلات نظامي و فكري و سياسي خود را مديريت مي كردند و نيازهاي آنها را برآورده مي ساختند. هيچ تشكيلات و سازماني بدون بودجه كافي نمي تواند فعاليت كند. از اين رو خمس به عنوان منبع تأمين نيازهاي تشكيلاتي، لازم و ضروري بود. اين اهميت را امام (ع) با ارتباط دادن آن به مسئله ي ولايت تأكيد مي كند. اگر امامان معصوم (ع) گفته اند كه اسلام بر زكات و جهاد و نماز و حج قرار گرفته و محور اصلي همه آن ها ولايت است كه بدان ها مفهوم ديني و مذهبي مي بخشد وگرنه اعمالي لغو و بيهوده است امام حسن عسكري (ع) بيان مي دارد كه خمس نيز در مقام ولايت نشسته است و بي خمس هرگونه عملي بيهوده است. آن حضرت (ع) بيان مي كند كه حليت همسران و اموال و خورد و خوراك با پرداخت خمس امكان پذير و بي پرداخت خمس ولايي نمي توان حليتي براي آن ها فرض كرد.

در حقيقت تأكيد بر خمس براي حليت امور ديگر از آن رو انجام مي شود كه سازمان و تشكيلات نظام ولايي نمي تواند بي خمس اداره شود و اين تنها منبع مالي و درآمدي دولت نظام ولايي و تشكيلات ولايي است. بنابراين همانند ولايت است و در همان مقام و جايگاه قرارمي گيرد.

امام در اين نامه امور ديگري را نيز مورد بررسي و تأكيد قرار مي دهد كه تحليل و بررسي همه ابعاد آن وقت ديگري را مي طلبد.

نامه هاي ديگر آن حضرت به مردم قم و علي بن حسين قمي از رهبران تشكيلات قم و عبدالله بيهقي و ديگر اشخاص سرشناس و رهبران تشكيلات فرعي نظام ولايي، حاوي مسايلي مهم است كه در عصر حاضر كارآيي بسياري دارد. مطالعه و تحليل هر يك از اين نامه ها به ويژه در زماني كه شيعه در كشورهاي جهان به اشكال مختلف تحت ظلم و ستم قرارمي گيرد مي تواند بسيار راهگشا و سازنده باشد.

اگر بخواهيم تمدن اسلامي را براساس آموزه هاي وحياني و نظام ولايي سامان دهي و بازسازي كنيم مي بايست همراه با شناخت كامل افكار و انديشه هايي باشد كه نظام تمدني را از نظر فكري و فرهنگي پشتيباني مي كند و اگر از اين نظام فكري و فرهنگي به هر علتي غافل شويم در همان مسيري قرار مي گيريم كه پيش از اين نظام خلافت سلطنتي، جامعه مدني پيامبر (ع) و امت اسلام را در آن قرار داد كه سرانجام آن بدبختي و فلاكت و فروپاشي و استعمار بوده است.