چنان كه گذشت رحلت امام عسكري(عليه السلام) در هشتم ربيع الاول سال 260 رخ داده است و در اين باره كه آيا امام به مرگ طبيعي بدرود حيات گفته و يا به شهادت رسيده است كماكان اختلاف نظر وجود دارد گرچه بنا به نقل طبرسي و ديگران اكثريت علماي شيعه با الهام از امام صادق (عليه السلام) كه فرمودند: ما منّا الّا مَسموم أو مَقتول حتي درباره اماماني كه روايتي داير بر شهادتشان در دست نيست عقيده دارند كه خلفاي جور، آنان را به شهادت رسانده اند. البته روايتي درباره شهادت امام عسكري (عليه السلام) در يكي از منابع تاريخي قرن ششم وجود دارد. از اين روي شهادت آن حضرت امري كاملاً محتمل است. سوابق بازداشت و خطري كه همواره از طرف دستگاه حاكم متوجه جان حضرتش بود و اينكه آن حضرت يك شخصيت مخالف سياسي به حساب مي آمده و رحلت او در سنين جواني رخ داده همگي مي تواند مؤيد اين معني باشد. از آنجا كه امام يك چهره كاملاً شناخته شده در سامرا بود هنگام رحلتش هاله اي از غم و بهت زدگي فضاي سامرا را فرا گرفت. احمد بن عبيدالله در روايتي كه قسمتي از آن پيش از اين ارائه شد اين صحنه غم انگيز را چنين وصف كرده: وقتي امام عسكري رحلت كرد صداي شيون و فرياد همه جا را در برگرفت مردم فرياد مي زدند: ابن الرضا رحلت كرد آنگاه براي تدفين آماده شدند، بازار به حال تعطيل درآمد، پدر من (وزير معتمد عباسي)، بني هاشم، شخصيت هاي نظامي و قضائي و منشيان ومردم به سوي جنازه هجوم آوردند، آن روز در سامرا قيامتي بر پا بود.

با حضور امام (عليه السلام) و پدرش ـ به مدت حداقل 17 سال ـ در سامرا نه تنها مردم جذب آنان شده بودند بلكه بسياري از شيعيان نيز بدين شهر هجوم آورده بودند، در چنين شرايطي طبيعي بود كه هنگام رحلت آن حضرت، سامرا يكپارچه در ماتم فرو رفته و در سوگ از دست دادن فرزند پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) بي تابي كند و عزا بگيرد.