مرحوم شيخ صدوق و برخي ديگر از مورّخين و محدّثين شيعه و سنّي آورده اند:
يكي از بزرگان قم به نام احمد بن اسحاق اشعري قمّي حكايت كند: روزي به محضر مبارك حضرت ابومحمّد، امام حسن عسكري عليه السلام شرفياب شدم و خواستم درباره حجّت خدا و خليفه پس از آن حضرت ، از ايشان سؤ ال كنم .
همين كه در محضر شريف امام عليه السلام وارد شدم و سلام كردم ، بدون آن كه سخني گفته باشم ، مثل اين كه از نيّت و افكار من آگاه بود، مرا مخاطب قرار داد و فرمود:
اي احمد بن اسحاق ! خداوند تبارك و تعالي از زمان خلقت حضرت آدم عليه السلام تا برپائي قيامت ، بندگان خود را بدون حجّت و راهنما رها نكرده است .
و در هر زماني - از باب لطف - يكي از بندگان شايسته خود را حجّت بر انسان ها قرار داده است كه به وسيله وجود مبارك او حوادث خطرناك برطرف مي شود، باران رحمت خدا فرود مي آيد و زمين به بركت وجود حجّت خداوند متعال ، بركات درون خود را ظاهر مي سازد و در اختيار بندگان و ديگر موجودات قرار مي دهد.
عرض كردم : ياابن رسول اللّه ! فدايت گردم ، امام و خليفه بعد از شما چه كسي است ؟
هنگامي كه اين سؤال را طرح كردم ، امام حسن عسكري عليه السلام سريع از جاي خود برخاست و درون منزل رفت و پس از لحظه اي بازگشت ، در حالي كه كودكي خردسال را در آغوش خود گرفته بود، و همانند ماه شب چهارده نوراني بود و مي درخشيد.
موقعي كه حضرت وارد اتاق شد، اظهار نمود: اي احمد! اگر اهل معرفت نمي بودي و نيز اگر نزد خداوند متعال گرامي نمي بودي ، هرگز فرزند عزيزم را بر تو عرضه نمي كردم .
و سپس فرمود: اين فرزند من است كه هم نام رسول خدا صلي الله عليه و آله مي باشد و جهان به وسيله وجود او پر از عدل و داد خواهد شد، همان طوري كه ظلم و ستم همه جا را فرا گرفته باشد.
اي احمد! اين فرزندم ، همانند حضرت خضر پيامبر خدا عليه السلام ؛ و همچنين مانند ذوالقرنين ، علمش برگرفته از سرچشمه علوم و معارف الهي است ، داراي عمري طولاني خواهد بود.
در آن زماني كه فرزندم - حجّت خدا - از طرف خداوند جلّ و علا، در غيبت قرار گيرد، نگهداري دين براي افراد جامعه سخت خواهد بود و همگان ايمان و اعتقاد خود را از دست مي دهند، مگر اشخاصي كه محدود و اندك ياشند.
عرض كردم : ياابن رسول اللّه ! علامت و نشانه او چيست ؟
ناگهان آن كودك خردسال عزيز، لب به سخن گشود و ضمن مطالبي ارزشمند، مرا مخاطب خويش قرار داد و فرمود:
اي احمد بن اسحاق ! من آخرين خليفه پروردگار متعال در زمين هستم ، من از دشمنان انتقام خواهم گرفت .
و سپس افزود: بعد از پدرم امام و خليفه اي غير از من نخواهد بود، شكرگزار خداوند باش و بر عقيده ات پايدار بمان ، تو فرداي قيامت همنشين ما خواهي بود.(1)