در زمان امام حسن عسكري عليه السلام، تشيّع در مناطق مختلف و شهرهاي متعددي گسترش و شيعيان در نقاط فراواني تمركز يافته بودند، شهرها و مناطقي مانند: كوفه، بغداد، نيشابور، قم، آبه (آوه)، مدائن، خراسان، يمن، ري، آذربايجان، سامرّا، جرجان و بصره از پايگاه هاي شيعيان به شمار مي رفتند.
در ميان اين مناطق به دلايلي، سامرّا، كوفه، بغداد، قم و نيشابور از اهمّيت ويژه اي برخوردار بود، گسترش و پراكندگي مراكز تجمع شيعيان، وجود سازمان ارتباطي منظمي را ايجاب مي كرد تا پيوند شيعيان را با حوزه امامت از يك سو و ارتباط آنان را با همديگر از سويي ديگر برقرار سازد، و از اين رهگذر آنان را از نظر ديني و سياسي رهبري و سازماندهي كند، اين نياز از زمان امام نهم عليه السلام احساس مي شد، شبكه ارتباطي وكالت و نصب نمايندگان در مناطق گوناگون، به منظور برقراري چنين سيستمي، از آن زمان به مورد اجرا گذاشته مي شد.
اين برنامه در زمان امام حسن عسكري عليه السلام نيز تعقيب گرديد، به گواهي اسناد و شواهد تاريخي امام حسن عسكري عليه السلام، نمايندگاني از ميان چهره هاي درخشان و شخصيت هاي برجسته شيعيان، برگزيده در مناطق متعدد منصوب كرده و با آنان در ارتباط بود و از اين طريق پيروان تشيّع را در همه مناطق زير نظر داشت، از ميان اين نمايندگان مي توان از «ابراهيم بن عبده» نماينده امام در نيشابور ياد كرد. امام عليه السلام طي نامه مفصّلي خطاب به اسحاق بن اسماعيل و شيعيان نيشابور پس از توضيح نقش امامت در هدايت امت اسلامي، تشريح ضرورت و اهمّيت پيروي از امامان و هشدار از سرپيچي از فرمان امام نوشتند: اي اسحاق! تو فرستاده من نزد ابراهيم بن عبده هستي تا وي به آنچه من در نامه اي كه توسط محمد موسي نيشابوري فرستاده ام، عمل كند. تو و همه كساني كه در شهر تو هستند، موظّف هستيد كه بر اساس نامه مزبور عمل كنيد، ابراهيم بن عبده اين نامه مرا براي همه بخواند تا جاي سؤال و ابهامي باقي نماند... درود و رحمت فراوان خداوند بر ابراهيم بن عبده و بر تو و همه پيروان ما باد! همه كساني كه از پيروان من و از مردم شهر تواند، اين نامه را بخوانند و كساني كه در آن ناحيه از حق منحرف نشده اند، بايد حقوق مالي ما را به ابراهيم بن عبده بپردازند و او نيز بايد آن را به «رازي» يا به كسي كه وي معرفي مي كند، تحويل بدهد، و اين دستور من است... .
از اين نامه علاوه بر موضوع جمع آوري وجوه مالي شيعيان، كه اهمّيت بسزايي در تقويت و تحكيم وضع اقتصادي جبهه تشيع دارد، استفاده مي شود كه نمايندگان امام عليه السلام داراي سلسله مراتبي بودند و حوزه فعاليت هركدام از آنان مشخص بود و وجوه جمع آوري شده مي بايست در نهايت به دست وكيل اصلي برسد و او به امام عليه السلام برساند.(1)
محمد بن جرير طبري مي نويسد: احمد بن اسحاق قمي اشعري، استاد شيخ صدوق رحمه الله نماينده امام حسن عسكري عليه السلام بود، وقتي آن حضرت به شهادت رسيدند، ايشان وكالت امام زمان عليه السلام را برعهده گرفت، از طرف حضرت نامه هايي خطاب به او صادر مي شد و او وجوه و حقوق مالي قم و اطراف آن را گردآوري نموده و به امام عليه السلام مي رساند، احمد بن اسحاق صد و شصت كيسه طلا و نقره را كه از شيعيان قم گرفته بود، به امام عليه السلام تسليم كرد و اين حجم چشمگير وجوه جمع آوري شده را نشان مي دهد.(2)
ابراهيم بن مهزيار اهوازي يكي ديگر از وكلاي امام حسن عسكري عليه السلام بود، اموالي از بيت المال نزد او جمع آوري شده بود و موفق نشده بود به آن حضرت بدهد، پس از شهادت آن بزرگوار، هنگامي كه ابراهيم بن مهزيار مريض شد، به فرزندش محمد وصيّت كرد آن اموال را به محضر مبارك امام زمان (عجّل اللَّه تعالي فرجه الشريف) برساند، او نيز اين مأموريت را انجام داد و به جاي پدرش به نمايندگي امام دوازدهم عليه السلام منصوب شد.(3)
در رأس سلسله مراتب وكلاي امام، محمد بن عثمان عَمْري قرار داشت كه وكلاي ديگر، به وسيله او با امام عليه السلام در ارتباط بودند. آنان نوعاً اموال و وجوه جمع آوري شده را به وي تحويل مي دادند و او به محضر امام حسن عسكري عليه السلام مي رساند.(4)