بازگشت

شرح كوتاهي پيرامون تفسير منسوب به امام حسن عسكري عليه السلام


از تفسير منسوب به امام حسن عسكري عليه السلام، آنچه كه به جا مانده، تفسير سوره فاتحه و تفسير بخشي از سوره بقره است، در اين مورد كه آيا اين تفسير از ايشان است يا نه، بين علما و رجال شناسان اختلاف نظر وجود دارد؛ به خاطر اين كه شخصي به نام محمد بن قاسم استرآبادي آن را از دو نفر و آن ها از پدرانشان از امام حسن عسكري عليه السلام نقل كرده اند، بعضي او را تضعيف نموده اند و به خاطر وجود بعضي از احاديث مشكوك در اين تفسير...؛ ولي بعضي از علما مانند عالم بزرگ حاج ميرزا حسين نوري، صاحب كتاب مستدرك اين تفسير را معتبر مي دانند و وجوهي را كه بعضي از علما در تضعيف نسبت اين تفسير به امام حسن عسكري عليه السلام ذكر كرده اند را ردّ مي كند و در اثبات اعتبار (معتبر بودن) آن پافشاري مي كند.
يكي از دلايل او اين است كه: «بسياري از علماي بزرگ مانند شيخ صدوق در مَن لايحضره الفقيه، علاّمه مجلسي در بحار الانوار، شيخ حرّ عاملي در كتاب وسائل الشّيعه، طبرسي در احتجاج، قطب راوندي در الخرائج، ابن شهرآشوب در مناقب، شهيد ثاني در منيه المريد و... آن را جزء مصادر خود قرار داده اند.
مرحوم علاّمه حاج آقا بزرگ تهراني، نظريه استادش حاج ميرزا حسين نوري را تأييد كرده و تفسير منسوب به امام حسن عسكري عليه السلام را معتبر مي داند، با اين تفاوت كه مي گويد: دو تفسير بوده، يكي تفسير امام هادي عليه السلام كه داراي 120 جلد است و حسن بن خالد برقي آن را نقل كرده و ديگري تفسير منسوب به امام حسن عسكري عليه السلام است، اين دو تفسير يك تفسير نيستند (همان گونه كه محدّث بزرگ حاج ميرزا حسين نوري گمان كرده) بلكه دو تفسير هستند (به طور جداگانه) و هر دو معتبر مي باشند.(1)

***

1) محمدي اشتهاردي، نگاهي بر زندگي امام حسن عسكري عليه السلام، ص 50.