بازگشت

نامه نگاري عمومي و خصوصي


امام حسن عسكري عليه السلام به دليل اوضاع امنيتي شديدي كه گرفتارش بود، از روش «نامه نگاري» به طور گسترده استفاده مي كرد و از اين طريق، نواقص ارتباطات با مردم را جبران مي كرد و اين، در حالي بود كه آن حضرت شبكه وسيع نمايندگان براي هدايت امت، شاگردان زبده وفادار و … را نيز در اختيار داشت. ياران و شيعيان نيز با پي بردن به اين تاكتيك امام، سؤالات و مسائل خود را مي نوشتند و آن حضرت به عنوان رهبري پرتوان و پاسخگو، در همه عرصه ها ياران و شيعيان را ياري مي رساند. «سهل بن زياد» مي گويد:
در سال 255 ق. به امام نوشتم: ياران و دوستان ما در مسئله «توحيد» اختلاف دارند؛ برخي، خدا را جسم و عدّه اي صورت مي دانند …
امام چنين نوشت:
«درباره توحيد سؤال كرده اي، در حالي كه از آن دور مانده و بي خبريد. خداوند، يكي است و شريك ندارد، نزاده و از كسي به وجود نيامده و هيچ كس همتاي او نيست. آفريدگاري است كه خود آفريده كسي نيست. خداي تبارك و تعالي هر جسم و يا چيز ديگري را كه بخواهد، مي آفريند و آنچه را بخواهد، چهره پردازي مي كند؛ در حالي كه خود، چهره پردازي نشده است. ثنا و نام هايش والا و مقدّس باد كه او را همتايي باشد. اوست نه غير او. هيچ مانندش نيست و او شنونده و بيناست.» 18
از اين باب، مي توان به انبوه نامه هاي حضرت به نمايندگان و يارانش نيز استناد كرد.

***

18. توحيد صدوق، ص 1.1، ح 14.