هنگام مطالعه ي اين دو حادثه، يعني در گذشت برادر امام عسكري عليه السلام و شهادت پدر بزرگوارش عليه السلام ممكن است اين پرسش در ذهن خواننده ايجاد شود كه آيا روا است انسان در مرگ كسي گريبان چاك بزند؟ شايد خواننده بگويد: مصيبت، هر چند هم بزرگ باشد شايسته نيست در اثر اندوه بر ميت، گريبان پاره كرد، و يا بگويد: ما تا كنون نديده و نشنيده ايم كه يك فرد عادي در اثر غم و اندوه بر مرگ پدر و يا برادر، گريبان خود را پاره كرده باشد. بنابراين امام و پيشوايي كه از او حتي كار مكروه نيز سر نمي زند چگونه گفتار و كرداري حرام انجام مي دهد؟ همچنين اضافه مي كنم كه نه روايت شده و نه شنيده شده كه چنين كاري از امام ديگري سرزده باشد. شخصي در ماجراي چاك زدن گريبان به امام عسكري عليه السلام اعتراض كرد. امام به وي پاسخ داد و اعتراض كننده مستوجب نفرين و لعن امام گرديد و - همان طور كه بعداً به نقل اين موضوع مي پردازيم - در پايان عمر مبتلا به ديوانگي شد. پاسخ نخست، انجام ندادن يك كار، هرگز دليل بر حرام بودن آن نيست؛ زيرا ممكن است كاري حرام نباشد ولي كسي آن را انجام نداده باشد. دوم، نديدن يا نشنيدن چيزي هرگز دليل بر اين نيست كه آن چيز، صورت نگرفته باشد.اگر به تاريخ مراجعه كنيم ملاحظه خواهيم كرد كه موسي عليه السلام كه خود يكي از پيامبران اولوالعزم الهي بود، هنگام مرگ برادرش هارون گريبان پاره كرد. از ديگر سو، سه روايت از دو تن از پيشوايان خود در دست داريم كه بر اين معنا تأكيد دارد:

1) شيخ طوسي در تهذيب به سند خود از خالد بن سدير، برادر حنان بن سدير نقل مي كند كه: «گفت: از امام صادق عليه السلام درباره ي مردي كه لباس خود را در مرگ پدر، مادر، برادر و يا يكي از نرديكانش پاره مي كند، پرسيدم، حضرت فرمود: پاره كردن لباس اشكالي ندارد؛ زيرا موسي بن عمران در مرگ برادرش هارون، گريبان چاك زد و اگر كسي صورت خود را در مرگ كسي بخراشد؛ جز استغفار و توبه كفاره ي ديگري ندارد. همچنين زنان بني هاشم در شهادت حسين بن علي عليهماالسلام گريبان پاره كرده و صورت خود را خراشيدند و در چنين مواردي [سزاوار] است كه صورت ها خراشيده و لباس ها پاره گردد» [1] .

2) كشي به سند خود از محمد بن حسن شمعون و ديگران روايت كرده است: «امام عسكري عليه السلام به پشت سر جنازه ي پدر راه افتاد در حالي كه پيراهن وي پاره بود. ابوعون ابرش (از نزديكان نجاح بن سلمه) به حضرت نوشت: شما كدام يك از امامان را ديده بودي كه در مرگ پدرشان گريبان چاك زنند؟ امام عسكري عليه السلام در پاسخ مرقوم فرمود: اي احمق، تو از اين قضيه چه مي داني. موسي عليه السلام در مرگ برادرش هارون گريبان خود را پاره كرد» [2] .

3) و همو به سند خود از ابراهيم بن خضيب انصاري روايت كرده است: «گفت: ابوعون ابرش (از نزديكان نجاح بن سلمه) طي نامه اي به ابومحمد، امام عسكري عليه السلام نوشت كه: مردم از لباس پاره كردن شما در سوك امام هادي وحشت زده شدند. حضرت فرمود: اي احمق، تو را چه به اين اشكال تراشي ها؟ حضرت موسي عليه السلام در مرگ هارون پيراهن خويش را پاره كرد. برخي از مردم، مؤمن متولد مي شوند و مؤمن زندگي مي كنند و در حال ايمان از دنيا مي روند و برخي كافر به دنيا مي آيند و كافر زندگي مي كنند و با حالت كفر از دنيا مي روند، و گروهي از آنان، مؤمن به دنيا مي آيند و با ايمان زندگي مي كنند، ولي كافر از دنيا مي روند. و تو قبل از مرگ كافر خواهي شد و عقل خويش را از دست مي دهي. و بعدها او عقل خود را از دست داد و به وسوسه و ياوه گويي گرفتار شد، به گونه اي كه قبل از مرگ او، فرزندانش وي را از ديدگان مردم پنهان و در خانه اش زنداني كردند. او به امامان و پيشوايان دين اشكال مي كرد و از اعتقاد خود برگشته بود» [3] .

سوم، اين مسأله مربوط به فقه است، به همين دليل واجب است در اين زمينه به كتب فتوايي و استدلالي فقهي مراجعه و آرا و نظرات فقهاي اسلام در اين زمينه ديده شود؛ خلاصه اين كه: ميان فقهاي شيعه مشهور است كه پاره كردن لباس در مرگ پدر و برادر جايز است [4] و بزرگان دين نيز بدان فتوا داده اند [5] ، جز ابن ادريس كه آن مرا ممنوع دانسته است. [6] .

صاحب جواهر گفته است: «از استدلال امام صادق عليه السلام به ماجراي حضرت موسي - علي نبينا و آله و عليه السلام - كه در مرگ برادرش هارون پيراهن خويش را پاره كرد و نيز مرسله ي [7] مبسوط، كه قبلاً به فتواي اصحاب جز مخالفت افرادي اندك جبران شده بود، بلكه از گفته ي چندين تن كه آن روايت را بدون استثنا به آنان نسبت داده اند، حكم استثنا شده كه همان جواز پاره كردن لباس در مرگ پدر و برادر است، استفاده مي شود. علاوه بر روايتي كه در فقيه [8] و غير آن به نحو ارسال نقل شده كه پيراهن امام عسكري عليه السلام هنگام رحلت پدر بزرگوارش از قسمت جلو و پشت سر پاره شده بود. صاحب كشف الغمه به نقل از كتاب دلائل از عبدالله بن جعفر حميري از ابوهاشم جعفري روايت مي كند: ابومحمد عليه السلام (امام عسكري) در حالي كه پيراهنش پاره بود، در پي جنازه ي امام هادي عليه السلام بيرون آمد [9] .

مانند همين عبارت از كشي در كتاب رجال [10] مسنداً روايت شده است و آن چه از ابن ادريس در باب حرمت اين دو نقل شده، ضعيف است، بلكه در اين صورت بعيد نيست جهت تأسي به امام عليه السلام اين كار مستحب باشد» [11] .