وي ابوعبدالله محمد بن واثق بن معتصم بن هارون الرشيد، ملقب به «المهتدي بالله» است. ابن كثير مي گويد:

«در روز چهارشنبه 29 ماه رجب سال 255 و پس از آن كه معتز در حضور او خود را عزل كرد و او را گواه گرفت كه از ادامه ي خلافت ناتوان است و تمايل دارد محمد بن واثق بالله مسؤوليت آن را بر عهده گيرد، بيعت با وي صورت پذيرفت و سپس دستش را دراز كرد و قبل از همه با وي بيعت نمود» [1] .