صفات و منش امام و امور مخصوص به او بايد به گونه اي باشد كه وضع مادي و ظاهري او به ويژه در خوراك و پوشاك با ضعيف ترين افراد جامعه مساوي باشد تا فقر و تنگدستي در روحيه ي برخي از مسلمانان كه از تهيدستي و فقر مادي رنج مي برند، تأثير نگذارد و از آن جا كه در آغاز اسلام اغلب مسلمانان در فقر شديدي به سر مي بردند بر پيشوايان عادل و اهل بيت عصمت و طهارت لازم بود مثل پيامبر صلي الله عليه و آله و اميرالمؤمنين عليه السلام لباس خشن بپوشند و خوراك خشك و مغاير ذائقه تناول كنند. پنجاه سال پس از ظهور اسلام، شرايط دگرگون شد و وضعيت مسلمانان بهبود يافت. به همين دليل مي بينيم پيشواياني كه در آن زمان مي زيستند، از جمله امام باقر و امام صادق عليهماالسلام وضعيت ظاهري خود را تغيير داده و به سان طبقات متوسط مسلمانان شدند. تغيير ظاهري آنان از آن رو بود كه اگر همانند جدشان رسول خدا صلي الله عليه و آله و اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب عليه السلام لباس مي پوشيدند، توده ي مردم از آنان روگردان شده و آنها را به رهبانيتي كه از سوي اسلام مردود شده بود متهم مي كردند. اين ظاهر امر بود اما آن بزرگواران با وجود اين تغيير و دگرگوني در ظاهر، از شيوه ي پيامبران و اولياي مقرب الهي دست بر نداشتند و به دور از ديد مردم لباس هايي زبر و خشن را زير لباس هاي نرم مي پوشيدند. و اين كار آنان در برابر عمل رياكاراني چون ثوري و عباد بصري [1] و ديگر زاهدان و عزلت گزيدگان متظاهر كه براي فريب مردم، روي لباس هاي نرم و لطيف خود، لباس زبر و خشن مي پوشيدند، انجام مي گرفت، اما نيرنگ ظاهر سازان در برخي از مردم غافل و نادان تأثير مي گذاشت و آنان مي پنداشتند كه اسلام صحيح و واقعي همان است كه ثوري و امثال او ارائه مي دهند. به همين دليل به انتقاد از ائمه عليهم السلام به ويژه امام عسكري عليه السلام برخاستند، هر چند آن را ظاهر نكرده و تنها در درون خود نهان ساختند. ملاحظه مي كنيم كه اين شخص با خود



[ صفحه 113]



مي گويد: چگونه روا است امام لباس نرم و لطيف بپوشد و راه و شيوه ي اين زاهد نماها را نپويد؟

اين معنا را كامل بن ابراهيم زماني كه بر امام عسكري عليه السلام وارد شد در ذهن خود مي پروراند و امام عليه السلام ناگزير شد شبهه اي را كه در ذهن كامل و امثال او به وجود آمده بود، بزدايد، از اين رو مي بينيم امام عليه السلام آنچه را بر همه پوشيده بود براي او آشكار كرده و لباس خشني را كه زير لباس خود بر تن دارد، به كامل نشان مي دهد تا آگاه گردد كه امثال ثوري راه صحيح را طي نمي كنند، بلكه تنها هدفشان فريب مردم است.