از ديدگاه امام علي و امام حسن عسكري عليهم السلام كدام عمل، موجب نورانيت انسان مي شود؟

از ديد گاه اسلام زيبايي بر دو قسم است: زيبايي ظاهري و زيبايي باطني.
امام حسن عسكري(ع)فرمود: حُسْنُ الصُّورَةِ جَمَالٌ ظَاهِرٌ وَ حُسْنُ الْعَقْلِ جَمَالٌ بَاطِنٌ . (1) زيبايي صورت زيبايي ظاهري و زيبايي عقل زيبايي باطني انسان است.
حضرت علي (ع) فرمود: جَمَالُ الرَّجُلِ حِلْمُه. (2) زيبايي انسان در صبر و بردباري اوست. و نيز فرمود: جَمَالُ الرَّجُلِ الْوَقَار. (3) زيبايي انسان در وقار و آرامش و طمأنينه اوست. و يا در جاي ديگري آن حضرت فرمود : زيبايي مومن به تقوا و ورع اوست.
در اين روايات مراد از زيبايي، زيبايي باطني است، اما همين زيبايي باطني موجب جلب قلوب ديگران و در نتيجه علاقه
مند شدن آنان به انسان مي شود.
همچنين در روايات فراواني، از اعمال و كارهايي كه موجب نورانيت انسان مي شود نام برده شده است از جمله:
1. وضوء: در روايات آمده: الْوُضُوءُ عَلَي الْوُضُوءِ نُورٌ عَلَي نُور(4) وضوء روي وضوء، نور روي نور است.
رسول اكرم (ص)در حديثي طولاني خطاب به حضرت علي (ع) مطالب مهمي در باره ايشان و شيعيان آن حضرت بيان نمودند، از جمله فرمودند: فَإِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ وَ هُوَ يَقُولُ إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ ثُمَّ الْتَفَتَ إِلَيَّ وَ قَالَ هُمْ وَ اللَّهِ أَنْتَ وَ شِيعَتُكَ يَا عَلِيُّ وَ مِيعَادُكَ وَ مِيعَادُهُمُ الْحَوْضُ غَداً غُرّاً مُحَجَّلِينَ مُكْتَحِلِينَ مُتَوَّجِينَ.
بيان قال في النهاية و في الحديث غر محجلون من آثار الوضوء الغر جمع الأغر من الغرة بياض الوجه يريد بياض وجوههم بنور الوضوء يوم القيامة. (5) يا علي تو و شيعيانت در روز قيامت رو سفيد خواهيد بود. دانشمندان در بيان معني اين حديث گفته اند كه اين سفيد رويي، سفيد رويي از نور وضو است و مراد اين است كه در اثر نور وضو در روز قيامت صورتهايشان سفيد خواهد بود.
2. كم خوابيدن: حضرت علي (ع) فرمودند:لَا تَطْمَعْ فِي ثَلَاثَةٍ مَعَ ثَلَاثَةٍ فِي سَهَرِ اللَّيْلِ مَعَ كَثْرَةِ الْأَكْلِ وَ فِي نُورِ الْوَجْهِ مَعَ نَوْمِ أَجْمَعِ اللَّيْلِ وَ فِي الْأَمَانِ مِنَ الدُّنْيَا مَعَ صُحْبَةِ الْفُسَّاق . (6) نورانيت صورت با خوابيدن تمام طول شب جمع نمي شود. يعني اگر كسي مي خواهد كه صورت نوراني داشته باشد بايد قسمتي از شب را بيدار شده و به عبادت بپردازد.
3. نماز شب: امام جعفر صادق (ع) فرمودند: وَ طَلَبْتُ نُورَ الْوَجْهِ فَوَجَدْتُهُ فِي صَلَاةِ اللَّيْل . (7)من نورانيت صورت را طلب كردم و آن را در نماز شب يافتم.
4. نماز: حضرت علي (ع) فرمودند: وَ نُورُ الْوَجْهِ وَ عِزُّ الْمُؤْمِن . (8)نماز نورانيت صورت و موجب عزت مومن است.
5. عنايت پروردگار: حضرت علي (ع) فرمودند: حُسْنُ وَجْهِ الْمُؤْمِنِ [الْمَرْءِ] مِنْ حُسْنِ عِنَايَةِ اللَّهِ بِه . (9) نيكويي صورت مومن به خاطر نيكويي پروردگار به اوست.
بنابراين اگر انسان اعمالي انجام بدهد كه مورد عنايت پرودگار قرار بگيرد در نتيجه صورتش زيبا خواهد شد بهترين اعمال انجام واجبات و دوري از كارهاي حرام است.
6. ورع :حضرت علي (ع) فرمودند: جَمَالُ الْمُؤْمِنِ وَرَعُه . (10) زيبايي مومن به تقوا و ورع اوست. زيرا اگر انسان تقوا را رعايت كند در چشم ديگران زيبا جلوه خواهد كرد. چرا كه همه افراد حتي افراد بي تقوا ، انسانهاي واقعا متقي را دوست دارند.
نكته مهم و كليدي آخراينكه ؛ انسان نبايد اين اعمال را به خاطر نوراني شدن صورت انجام دهد و بايد فقط و فقط به خاطر خداي متعال و رضايت مندي او انجام دهد. و نوراني شدن صورت يكي از نتايج طبيعي اين كارهاست و نبايد هدف از اين كار ها، قرار گيرد، ونبايد نيت انسان براي تظاهر و ريا به وسيله اين مساله باشد. همچنانكه بزرگان ما چهره هاي نوراني و معنوي داشتند. ولي هيچ وقت به دنبالش نبودند و اعمالشان خالص بود و چهره نوراني نتيجه طبيعي كارهايشان بود.

***

1. مجلسي، محمدباقربن محمد تقي، بحارالانوار(ط-بيروت)ج1، ص95، دار احياء التراث العربي، چاپ دوم، 1403ق.
2. تميمي آمدي، عبدالواحدبن محمد، تصنيف غررالحكم ودررالكلم ، ص285، دفترتبليغات ؛چاپ اول ؛قم ؛1366ش .
3. همان؛ ص 250.
4. محمد بن الحسن الحر العاملي، وسائل الشيعه، ج1، ص377، مؤسسه آل البيت، قم، 1409 ه. ق.
5. مجلسي، محمدباقربن محمد تقي، بحارالانوار(ط-بيروت)ج65، ص25، دار احياء التراث العربي، چاپ دوم، 1403ق.
6. نوري، حسين بن محمدتقي؛ مستدرك الوسائل ومستنبط المسايل؛ج6، ص340؛ مؤسسه آل البيت، قم1408ه. ق.
7. همان، ج12ص173.
8. شعيري، محمد بن محمد، جامع الأخبار( للشعيري)، ص73، مطبعة حيدرية، مكان چاپ: نجف ، بي تا، چاپ: اول .
9. تميمي آمدي، عبدالواحدبن محمد، تصنيف غررالحكم ودررالكلم ، ص91، دفترتبليغات ؛چاپ اول ؛قم ؛1366ش .
10. همان، ص 269.