بخاطر هفده سال حضور امام در شهر سامرا مي توان گفت ايشان يك چهره كاملا شناخته شده در سامرا بود، لذا هنگام رحلتش آن هم در سنين جواني هاله اي از غم و بهت زدگي فضاي سامرا را فرا گرفت. احمد بن عبيد الله در گزارشي از شهر سامرا فضاي حاكم بر اين شهر را به هنگام شهادت امام چنين وصف كرده است:
وقتي امام عسكري عليه السّلام رحلت كرد، صداي شيون و فرياد همه جا را فرا گرفت.
مردم فرياد مي زدند: ابن الرضا رحلت كرد. آنگاه براي تدفين آماده شدند، بازار به حال تعطيل درآمد. پدر من (وزير معتمد عباسي)، بني هاشم، شخصيتهاي نظامي و قضايي و منشيان و مردم به سوي جنازه هجوم آوردند، آن روز در سامرا قيامتي برپا بود.[1]
با حضور هفده ساله امام عليه السّلام و پدرش در سامرا، نه تنها مردم جذب آنان شده بودند، بلكه بسياري از شيعيان نيز بدين شهر هجوم آورده بودند هر چند آنان به شدت تقيه مي كردند اما گزارش ها حكايت از حضور قابل توجه شيعيان در اين شهر دارد. در چنين وضعيتي، طبيعي بود كه هنگام رحلت آن حضرت، سامرا يكپارچه در ماتم فرو رود و در سوگ از دست دادن فرزند رسول خدا صلّي اللّه عليه و آله بي تابي كرده و عزا بگيرد.